Enneagramın kısa tarihi, farklı kültürel ve felsefi geleneklerden etkilenmiştir. Ayrıca yüzyıllar boyunca gelişmiş bir bilgi sistemini içermektedir. Ancak, modern Enneagram’ın temelini oluşturan yapı 20. yüzyılda sistematize edilmiştir. Şimdi enneagramın tarihinde yer alan temel etkileri kısaca hatırlayalım.
Enneagramın Kısa Tarihi: Antik Kökler
Enneagram’ın tam kökeni kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bazı teoriler, Enneagram’ın sembolizmini ve düşünce yapısını antik Yunana dayandırmaktadır. Genellikle Orta Doğu mistisizmi ve Sufilik gibi geleneklerden de etkilendiği dile getirilir. Bunun yanında bazı kaynaklar, Enneagram’ın Pisagor’un matematiksel düşüncelerine ve Platon’un düşünce sistemlerine dayandığını ileri sürer. Ayrıca, 13. yüzyılda yaşamış olan ünlü Sufi İmam Gazali’nin de enneagram üzerindeki etkisi dile getirilir. Özellikle bazı Sufi düşünürler, insan kişiliğinin farklı yönlerini tanımlama çabalarıyla Enneagram’a benzer fikirler ortaya koymuşlardır.
Enneagramın Modern Gelişimi
Enneagram’ın modern haliyle kişilik tiplerini tanımlayan sistem ise, 20. yüzyılda üç önemli insanın katkılarıyla şekillendirilmiştir. Bunlar:
1. George Ivanovich Gurdjieff (1866-1949):
Rus mistik ve spiritüel öğretmen Gurdjieff, Enneagram’ın modern sembolizmine önemli katkılarda bulunmuştur. Ancak, onun çalışmaları kişilik tipolojisinden çok insanın kendini anlama ve dönüşümü üzerine odaklanmıştır. Gurdjieff, Enneagram’ı “insan ruhunun yedi seviyesi” olarak adlandırdığı mistik bir sistemle ilişkilendirmiştir.
2. Oscar Ichazo (1931-2020):
Şilili bir düşünür olan Ichazo, Gurdjieff’in öğretilerini geliştirerek Enneagram’ın kişilik tiplerini tanımlayan sistemini oluşturmuştur. Ichazo, Enneagram’ın dokuz kişilik tipini açıklayan bir çerçeve geliştirdi. Böylece her tipin temel motivasyonlarını, korkularını ve arayışlarını bu detaylı çerçeveye yerleştirdi. Ichazo çalışmalarında bu dokuz tipin ruhsal gelişim sürecinde nasıl bir yol haritası izleyeceğini ele almıştır.
3. Claudio Naranjo (1932-2019):
Naranjo, Şilili bir psikiyatristtir. Enneagram’ı Batı psikolojisi ile birleştirerek bugünkü haline yakın bir sistem haline getirmiştir. Ayrıca Ichazo’nun teorilerini daha geniş kitlelere tanıtmıştır. Bunun yanında özellikle kişilik bozuklukları ve psikolojik savunma mekanizmaları bağlamında Enneagram’ı incelemiştir.
Enneagramın Popülerleşmesi
1970’lerden itibaren Enneagram sistemi, Claudio Naranjo’nun çalışmaları ve Ichazo’nun Arica Enstitüsü aracılığıyla popüler hale geldi. Enneagram’ın psikoloji, spiritüalizm ve kişisel gelişim dünyasında hızla yayılmasıyla birlikte bu sistem, başta ABD olmak üzere birçok ülkede tanınan ve uygulanan bir model haline geldi. Özellikle 1990’larda Enneagram hakkında yayımlanan kitaplar ve eğitimler, onun bir kişilik analizi aracı olarak kabul edilmesini sağladı.
Bugün Enneagram, hem psikoloji hem de spiritüel gelişim aracı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca birçok farklı bağlamda (kişisel gelişim, iş dünyası, ilişkiler, eğitim vb.) geniş bir uygulama alanına sahiptir.
