Alt İşlevi Bütünleştirme Yolları Nelerdir? -

Alt işlev ile ilgili önceki yazıları takip ettiyseyniz siz de artık baskın işlev ve alt işlev arasındaki ilişkinin ne kadar önemli olduğunu fark etmişsinizdir. Gerçekten de bu iki işlev arasında bir bütünlük sağlanması, insanın mutluluğu ve kendini gerçekleştirmesi açısından çok önemlidir. Bu nedenle bugün alt işlevimiz ile baskın işlevimizi bütünleştirme yolları ile ilgili yazmak istedim.

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki hayatımızın ilk dönemlerinde bu iki işlevi uzlaştırmak gerçekten de zor görünecektir. Çünkü ikisini de amaçları ve yaklaşımları birbirinden çok farklıdır. Fakat bu farklılığa rağmen bütünleştirme mümkündür. Yeter ki bu konuda istekli olalım. Tabi bu konudaki isteğimizi besleyecek en önemli etkenlerden biri de “nasıl?” sorusuna cevap bulmak olacaktır.

Bütünleştirme Yolları: Alt İşlevi Şımartmamak

Alt işlevi bütünleştirmek demek aslında sahip olduğumuz işlevsel sisteme entegrasyon sürecidir. Bu sürecin kalıcılığı ve daha önemlisi anlamlı olması ise birey için çok değerlidir. Fakat alt işlevimizin baskın işlevimizden çok farklı olması bu süreçte bizi çok yoracaktır. Halbuki yapılması gereken alt işlevle uğraşmak yerine baskın işlevimizi dengelemektir. Eğer bu denge sağlanmazsa yapacağımız ilk şey alt işlevimize karşı sevgi-nefret veya hoşgörü-kaçınma tutumları sergilemektir.

Alt işlevimizi baskın işlevimizden ayrı olarak tatmin etmeye çalıştığımızda, alt işlevimizi çok şımartırız. Örneğin bir INTP, neredeyse hiç konuşmadığı birine (Fe) aşık olmuş olsun. Böyle bir durumda baskın işlevi olan içedönük düşünme’den (Ti) geçici olarak vazgeçecektir. Ayrıca alt işlevi olan Fe’ye çokça odaklanacaktır. Böylece onun ihtiyaçları ve arzuları peşinde koşarak; alt işlevi şımartacaktır.

Alt işlevi şımartmak inanılmaz yüksek bir performans gerektirmektedir. Bu nedenle uzun süre sürdürülemez bir niteliğe sahiptir. Ayrıca alt işlevin kalıcı bir tatmin üretmesi de mümkün değildir. Ancak alt işlev, kullanıcısına,başlarda oldukça yüksek dozajlı hazlar yaşatır. Sonrasında ise tam tersine yüksek düzeyde acılar yaşatacaktır.

Başlamadan Önce Bilinmesi Gerekenler:

Alt işlevin şımartılması insanın hayatı acı ve haz dolu deneyimler olarak yaşamasına sebep olacaktır. Tabii böyle iki kutuplu bir varoluş kimsenin arzu etmeyeceği bir yaşam şeklidir. Çünkü sürdürülebilirliği çok zayıftır. Kalıcılığı ise neredeyse hiç yoktur. Ayrıca yüklediği psikolojik yük katlanılamaz hal almaya çok elverişlidir. Bu nedenle, bu şımartmanın sonucunun psikotik veya nevrotik durumlar olması kaçınılmazdır.

Alt işlevi şımartmak arzu edilen uzun vadeli bir çözüm değişdir. Ancak onu görmezden gelmek veya ondan kaçınmak da doğru değildir. Örneğin INFJ’ler, alt Se işlevlerinin kim olduklarının temel bir parçası olduğunu bilirler. Onlara göre bu sadece açıklanamayan veya hayal edilemeyen bir parçadır. Ayrıca, alt işlev, dürtü ve motivasyon duygumuzun temelidir. Bizi hayatta ileriye çeken bir mıknatıs gibidir. Bu nedenle, baskın ve alt işlevimizi uzlaştırmak, bütünleştirme sürecininin en önemli parçasıdır. Yani alt işlevi şımartmayacağız ama onu yok da saymayacağız.

Bütünleştirmenin Yolları: İlk İzlenimler

Farkına varılması gereken ilk önemli nokta , alt işlevin bütünleştirilmesinin edilmesinin nadiren kolay olduğudur. Örneğin INTP’ler, evlenmenin alt işlev (Fe) sorunlarını bir şekilde çözeceğine inanacak kadar saf olmamalıdırlar. Çünkü nispeten iletişim becerileri geliştirmeyi başaran INTP’ler bile Ti ve Fe’lerini uzlaştırmaktan uzak olabilirler. Örneğin alt işlevine kulak vererek insanlarla etkileşim kurmaya zaman harcama eğilimine girebilirler. Ancak bu geçici bir rahatlama sağlassa da sonucunda yorucu bir faaliyet olacaktır. Bunun nedeni, alt işlevi meşgul etmeye veya geliştirmeye çalışmanın, bütünleştirme için doğru bir strateji olmamasıdır. Bütünleştirme bundan çok daha incelikli bir süreçtir.

Baskın ve alt işlev arasındaki bütünleşme kademeli olarak ortaya çıkma eğilimindedir. Yoksa bir fiyasko ile sonuçlanır. Alt işlevi ayrı bir temelde geliştirmek ve meşgul etmek yerine, alt işlevin baskın işlev aracılığıyla bütünleştirilmesi sağlanmalıdır. Yani, alt işlev bizi ele geçirdiğinde yapılacak şey baskın işlevi beslemektir. Ayrıca baskın işlevi, alt işlevi dinlemeye yönlendirmektir.

Pek çok insan için bütünleştirme süreci yaşamın ikinci yarısına kadar belirsizdir. Bu nedenle, yaşamın ilk yarısını, genellikle bir deneme-yanılma içeren bir öğrenme ve hazırlık dönemi olarak görebiliriz. Bu aynı zamanda, alt işlevle olan aşk-nefret ilişkisinin doruğa ulaştığı zamandır.

Bu dönemde ayrıca yaşamımızın ikinci yarısında, bütünleşmenin nasıl görünebileceğine dair daha net bir resim elde etmeye başlarız. Hatta ilk başta hayal ettiğimizden oldukça farklı göründüğünü fark ederiz. Bu durumun alt işlevimizi açıkça kullanmak veya onu şımartmakla da pek ilgisi yoktur.

Bütünleştirme Yolları İçin Bir Model

Bu sürecin özellikleri kişilik tipleri arasında farklılık gösterse de yine de başarılı bir bütünleştirme süreci için bir model ortaya koyabiliriz. Öncelikle bütünleştirme için doğru hareket, baskın işlevin düzenli kullanımını ve geliştirilmesini gerektirir. Ayrıca bu gelişim süreci bazı adımlarla desteklenmelidir. Bu gelişim sürecini destekleyen adımlar ise iş, yaşam tarzı ve ilişkilerin seçimini içerir.

Eğer bu seçimler yaşamın ilk yarısında gerçekleşmezse, bazıları için (haklı ya da değil) geç kalınmışlık hissi ortaya çıkacaktır. Bu durumda bireyin kendisi için bu konularla ilgili bazı iyileştirici adımlar atması önemli hale gelecektir. Bunun yanında, bu alanlarla ilgili yanlış seçimler yapılmış olma ihtimali de vardır. Böyle bir durum da bütünleştirme sürecini olumsuz etkileyecektir. Bahsettiğimiz iyileştirici adımlar bu konularla ilgili zorlu kararları da beraberinde getirecektir.

Konuyla ilgili Bütünleştirmenin Anahtar Faktörleri Nelerdir? yazısına bakılabilir.

Özellikle baskın işlevin gelişimi, alt işlevin en önemli bütünleştirme yolları ndan biridir. İlginç bir şekilde baskın işlev, gelişimini sürdürürken genellikle alt işlev tarafından elde edilen veya üretilen bilgilerden yararlanır. Örneğin, T türleri genellikle T’lerini büyük ölçüde F konularını analiz ederek geliştirir. Aynı şekilde, F tipleri genellikle T’den gelen gündemleri uygularlar. Aynı kalıp S ve N tiplerinde de görülür.

Önemli Not:

Alt ve üçüncül işlevimiz, ilgilerimizi, hedeflerimizi ve motivasyonlarımızı yönlendirmede önemli bir rol oynarlar. Bu ebeple yaşamın erken dönemlerinde baskın işlevle alt işlev arasında bir ön ilişki görürüz. İçgüdüsel olarak da bunun ne kadar önemli olduğunu biliriz. Bizlerin, alt işlev tarafından aldatılmamızın veya tökezlememizin bu kadar kolay olmasının nedeni de tam olarak bu içgüdüsel tutumumuzdur.

Konuyla ilgili Yığın Atlama: Baskın ve Alt İşlev Birlikte Nasıl Çalışır? yazısına bakılabilir.

Dolayısıyla, N baskın bir kişi kendisini S ilgileri hakkında meraklı ve tutkulu bulsa da; S’ye giden en özgün yolunun N’sinden geçtiğini kabul etmelidir. Özü büyük ölçüde S algılarından oluşsa da; başarılı bütünleşmenin, enerjisini N algısına adanmasını gerektiğini bilmelidir. Buradaki ana fikir, S’sini doğrudan geliştirmeye ve kullanmaya çalışmak yerine, sonunda S değişimini N’si aracılığıyla yapacak olmasıdır.

Kişilik Tiplerine Göre Bütünleştirme Yolları

Çeşitli kişilik tipleri için başarılı bütünleştirme yolları genel olarak şu şekilde özetlenebilir:

N tipleri: N’nin tutarlı kullanımıyla S’yi entegre edin.
S tipleri: S’nin tutarlı kullanımı yoluyla N’yi entegre edin.
T tipleri: T’nin tutarlı kullanımıyla F’yi entegre edin.
F tipleri: F’nin tutarlı kullanımıyla T’yi entegre edin.

Yine, daha spesifik bir örnek için INTP’leri kullanalım. INTP’lerin işlevsel yığınlarına göre Fe alt işlevini bütünleştirmek için Ti’yi geliştirmesi gerekmektedir. Fe’den aldığı verileri Ti ile işleyecek ve anlamlı hale getirecektir. Böylece Fe alt işlevini şımartmadan bütünleştirme sürecine sokacaktır.

Ayrıca INTP’ler Fe alt işlevinin değişimi için başkalarına uygulamalı bir şekilde yardım etmeye veya duygularıyla etkileşime girerek onları motive etmeye odaklanmamalıdır. Bu Fe’yi şımartmaktır. Bunu yapacak olan kişilik yapıları EFJ’lerdir. Bunun yerine INTP’lerin, Ti ve Ne işlevlerini, insan ilişkiler (Fe) hakkındaki anlayışlarını geliştirmek için kavramları keşfetmek, açıklamak ve düzenlemek için kullanmaları daha doğrudur.

INTP’ler Ti ve Fe arasındaki köprüyü tam da bu noktada kuracaklardır. Bundan dolayı diğer tipler INTP’lerin kendi iyiliği için fikirlerle oynadığını düşünebilirler. Ancak INTP ilişki konusunda fikir ve kavramlar geliştirerek insanlığa da büyük bir iyilik yapmış olurlar.

Ayrıca bir Fe pratiği umudu olmadan kavramlarla oynamak, INTP’ler için oldukça anlamsız gelecektir. Hatta bu durum kendilerini izole, kendi halinde ve varoluşa saplantılı hissetmelerine de neden olacaktır. Ancak ilişkiler konusunda yapılacak bir INTP kavramsallaştırması Ti ve Ne kullanımıyla Fe alt işlevin bütünleştirilmesini sağlayacaktır.

Bu yazıyı nasıl buldunuz? Sizin de bu konu ile ilgili tecrübeleriniz var mı? Lütfen yorumlarda benimle paylaşın!