Baskın düşünme işlevleri nelerdir? Hangi kişilik tipleri baskın olarak düşünme işlevlerini kullanırlar? Baskın düşünme İşlevleri, kullanıcılarında nasıl işlerler? Bugünkü yazımızda, yukarıdaki sorulara cevap vermeye çalışırken; aynı zamanda da başkalığımızın en büyük parçalarından biri olan baskın düşünme işlevlerinin nasıl işlediğini keşfetmeye çalışacağız.
Başlamadan Önce
Dünyayı neden diğer kişilik tiplerinden daha farklı bir şekilde gördüğünüzü hiç merak ettiniz mi? İşte bunun sebebi çoğunlukla sahip olduğumuz baskın bilişsel işlevimizdir. Çünkü baskın bilişsel işlevimiz, bizim dünyayı seyrettiğimiz pencerenin yerini belirler. Bizlerde dünyayı baskın bilişsel işlevimizin çerçevesini oluşturduğu pencereden seyrederiz.
Her birimiz hayatı tamamen farklı şekillerde yaşarız. Farklı şekillerde algılarız ve tabii ki farklı şekillerde hayatı özümseriz ve deneyimleriz. Bilişsel işlevlerimizden bir tanesi, diğerlerine göre bir önceliğe sahiptir. İşte hayatın bize getirdiği ve karşımıza çıkan şeyleri filtreleyen bu işlevimize baskın bilişsel işlev denir.
Biz de bu yazı dizimizde, başkalığımızın en büyük parçalarından biri olan baskın bilişsel işlevlerin hangi kişilik tipinde nasıl işlediğini keşfetmeye çalışacağız. Bunu yaparken de konuyu kişilik tiplerine göre ele alacağız. Ayrıca işlevleri ikili gruplar halinde zıtlarıyla ele almaya çalışacağız. Bu üslubun sizlere, işlevleri kıyaslama fırsatı sunacağını umuyoruz. Siz hangi baskın bilişsel işleve sahipsiniz? gelin beraber keşfedelim… Şimdi baskın düşünme işlevleri ile devam ediyoruz.
ENTJ’lerin ve ESTJ’lerin Baskın Düşünme İşlevi: Dışadönük Düşünme (Te)
Bu tiplerde baskın bilişsel işlev, hayatın problemlerini olabildiğince verimli ve mantıklı bir şekilde çözmeye odaklanmıştır. Bu işleve sahip kişilik tipleri, görev ve sorumlulukların mümkün olduğunca çabuk ve etkili bir şekilde yerine getirilmesi için; içinde bulunduğu ortamını düzenlemeye ve yapılandırmaya çalışırlar.
Ayrıca sahip oldukları zamanın ve kaynakların bilincindedirler. Bu kaynakları maksimum verimi alacak şekilde nasıl kullanacaklarını çok iyi bilirler. Dışadönük Düşünme bir yargılama işlevi olduğu için; karar vermeye, hedeflere ulaşmaya ve ilerlemeye odaklanırlar. Karar verirken gerçeklere, mantığa ve nedenselliğe dayanırlar. Bu eğilimleri kimi insanlara “kaba bir tip” olarak görünmelerine neden olur. Ancak bu tutumları aynı zamanda; sürekli değişen ruh halleri ve hisler ile hedeflerinden sapmalarını engelleyerek; onların gittikleri yola odaklanmalarına neden olur.
Dışadönük Düşünme kullanıcıları, büyük projeleri sıralı adımlara bölerek ilerleme yeteneğine sahiptirler. Takip etmesi kolay bir dil ve mantıkla insanlara süreçleri nasıl anlatacaklarını iyi bilirler. İnsanların görevde kalmalarına yardımcı olurlar. Ayrıca çoğu zaman fikirlerine çok güvenirler.
Alexander Hamilton ve Carl Sagan’ın şu sözleri, dışadönük düşünme bakış açısını çok iyi özetler:
“Yasalar okunamayacak kadar hacimli veya anlaşılamayacak kadar tutarsızsa; yasaların, insanların kendi seçtikleri tarafından yapılmasının halka pek faydası olmayacaktır.” Alexander Hamilton
“Geçerli eleştiri sana iyilik yapar.” Carl Sagan
“Evreni olduğu gibi kavramak, hayalleriniz ne kadar tatmin edici ve güven verici olursa olsun hayallerde ısrar etmekten çok daha iyidir.” Carl Sagan
“Her şeyi olması gerektiği gibi değil; olduğu gibi sergilemeyi görevim olarak düşündüm.” Alexander Hamilton
INTP’lerin ve ISTP’lerin Baskın Düşünme İşlevi: İçedönük Düşünme (Ti)
Bu tiplerde baskın bilişsel işlev, gerçeği gerçekte olduğu gibi görmeye odaklanmıştır. Bu işleve sahip kişilik tipleri, geçmişteki toplumsal kuralları ve önyargıları yok sayarlar. Ayrıca bir fikrin, teorinin veya ilkenin temel gerçeğine ulaşmaya çalışırlar.
Zihinlerinde doğruları ve yanlışları sıralayıp; bunların birbirleriyle olan bağlantılarına ve ilişkilerine göre yeniden düzenlerler. Düşünme konusunda hassas olmak bilişsel süreçlerinin merkezindedir. Bu sebeple karşılarına çıkan herhangi bir soruna en uygun çözümü bulmak isteğindedirler. Hatta, nesneleri ve fikirleri parçalara ayırıp; sonra da hepsinin nasıl bir araya geldiğini bulmaktan zevk alırlar.
İçedönük Düşünme işlevi kullanıcıları, meraklarının birçok farklı yolla izini sürerler. Önyargılar veya mantıksız duygusal yargılar devreye girmeden mümkün olduğunca net düşünme eğilimindedirler. Tüm düşüncelerinde mantıklı bir tutarlılık ararlar. Ayrıca belirli uzmanlık alanlarında uzmanlıklarını derinleştirmekten büyük keyif alırlar.
Charles Darwin’in şu sözleri, içedönük düşünme bakış açısını çok iyi özetler:
“Gençliğimden beri, gözlemlediğim her şeyi anlamak veya açıklamak için çok güçlü bir arzum vardı: Tüm gerçekleri bazı genel yasalar altında gruplandırmak.”
“Bir hatayı ortadan kaldırmak, yeni bir gerçeği ortaya koymak kadar iyi bir hizmettir. Hatta bazen ondan daha iyidir.”
“Diğer erkeklerin liderliğini körü körüne takip etme eğiliminde değilim.”
“Zeka, bir türün hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu şeyleri yapmada ne kadar verimli hale geldiğine dayanır.” Charles Darwin
Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz? Lütfen yorumlarda benimle paylaşın!
İlginizi çekebilecek diğer yazılar:
>>> Ti Kullanıcısı Olduğunuzun İşaretleri Nelerdir?
>>> Te Kullanıcısı Olduğunuzun İşaretleri Nelerdir?
Referanslar:
