Çocuk Kişilik Tipleri her ebeveyn için önemli bir konu olmuştur. Neredeyse tüm ebeveynler çocuklarının nasıl biri olduğunu, hangi özellikleri taşıdığını bilmek isterler. Bu durum sadece bir merak değildir. Bunun en önemli nedeni, onların çocukları hakkında endişeleniyor olmalarıdır. Çünkü hiçbir ebeveyn en önemli varlığı hakkında belirsiz bir durumla karşılaşmak istemez.
Çocuk Kişilik Tipleri Hakkında Ön Bilgiler
Çocuk kişilik tipleri konusuna geçmeden önce bir kaç söz söylemek gerekir. Özellikle psikolojik tipler teorisi söz konusu olduğunda, yetişkin tiplerine ilişkin birçok açıklama çocuklar için işe yaramayacaktır. Çünkü çocukların tüm bilişsel işlevlerine sürekli erişimleri yoktur. Onlar yeni gelişmeye başlamışlardır. Bu nedenle onların yaşamlarında hakim olan sadece baskın işlevleridir. Büyüdükçe yardımcı işlevleri de yavaş yavaş belirmeye başlayacaktır. Ancak orta yaşlarda üçüncül işlev kendini gösterecektir. Daha sonraki yaşlarda ise alt işlev daha sık ortaya çıkacaktır.
Bu makale, farklı çocuk kişilik tiplerinden neler bekleyebileceğiniz konusunda size kısa bir genel bakış sağlayacaktır. Ancak çocuğun yetişme ortamının kendine özgü özelliklerine göre değişkenlikler göstereceğini unutmamalıyız. Bu konuda her zaman istisnai durumlar söz konusu olabilecektir. Çünkü sadece gelişme ortamı değil; her çocuğun gelişim süreçleri de birbirinden farklıdır.
Çocuk Kişilik Tipleri Konusunda Genel Kuralların İstisnai Durumları:
Çocuğun doğal tercihlerinin bir şekilde bastırıldığı ailelerde, o çocuk “uyum sağlamak” için yardımcı veya üçüncül işlevlerine dayanmayı öğrenebilir. Bu çocuğun genel gelişim sürecine uygun olmassa da yaşanabilecek bir durumdur. Bu durum genellikle çocuklar için çok sağlıksızdır. Çünkü kendilerini daha stresli ve daha endişeli hissederler.
Ayrıca kendilerine özgü seçimlerinde rahatlayamazlar. Oysa kişilik tiplerinin oturduğu temel konu bireylerin eğilimleri ve seçim alanlarıdır. Bir çocuğunun kendi eğilimlerine göre seçimde bulunma becerisi geliştirmesi bu nedenle çok önemlidir. Çünkü sağlıklı kişilik gelişimi buna bağlıdır.
Ebeveynlerin, çocuklarının doğal yeteneklerini ve kişilik özelliklerini tanımaları da bu sebeple çok önemlidir. Böylece onların kişiliklerini kazara boğmak yerine; onları oldukları gibi kabul ederek anlayış gösterebilirler! Fakat durum her zaman böyle değildir. Ne yazık ki ebeveynler olarak çocuklarımızın ruhlarını çalmak konusunda oldukça becerikliyizdir. Bu konu hakkında daha sonra özel bir yazı yazmak istiyorum. şimdilik bu kısmı geçiyorum.
Her kişilik tipinin çocukluk özelliklerine geçmeden önce bilişsel işlevleri kısaca hatırlamak faydalı olacaktır.
Bilişsel İşlevlerle İlgili Hızlı Kılavuz:
Bu başlık altında yazılan bilgiler, çocukların temel eğilimleri ile ilgili olacaktır. Bunlar bilmek ebeveynlerin çocukları hakkında alacakları ilk önemli cevaptır. Çünkü baskın işlevlerini her çocuk gösterecektir. Ve bu kısımda göreceğiniz eğilimleri sizler zaten gözlemlemiş olacaksınız.
Duyum İşlevleri
İçedönük Duyum: Daha önce yaşadıklarını, şu an yaşadıkları ile kıyaslamaya odaklanan bir işlevdir. Detay odaklıdır. Bu nedenle çevresinde olup biretenin oldukça farkındadır. Düzenli bir şekilde yaşamayı severler. BU nedenle rutinler oluşturmaya yatkındır. Güvenilir biri olarak algılanmayı önemser. Kişilerle ilgili kararkarını güven algısına göre veririr. Değişime adapte olmakta zorlanma eğilimindedir. Bu işlev, ISFJ ve ISTJ kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar en sevdikleri süreçleri ve etkinlikleri tekrar etmekten zevk alma eğilimindedirler. Gerçeklerle ve somut verilerle karar vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir ISFJ veya ISTJ olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> ISFJ Çocuk
>>> ISTJ Çocuk
Dışadönük Duyum: Dış dünyanın nesnel gerçekliğine odaklanır. Her şeyi en ince ayrıntısına kadar görür ve kendini tamamen yaşadığı ana kaptırmaya çalışır. Mevcut fırsatlardan ve gerçeklerden yararlanarak “elinde olan”dan en iyi şekilde yararlanır. Fiziksel gerçeklikle ve kendi bedeniyle son derece uyumludur. Çok aktif bir yapıya sahiptir. Ayrıca çevresindeki her şeyle ilgilidir. Objektif gerçeklere göre hareket eder. Bu işlev ESFP ve ESTP kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar çevresindeki her şeyle ilgilenme ve onlara yönelme eğilimindedirler. İlgi alanının sürekli değişmesine ve kararlarını bu değişimlere göre vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir ESFP veya ESTP olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> ESFP Çocuk
>>> ESTP Çocuk
Sezgi İşlevleri
İçedönük Sezgi: Soyut şeylere ve bilinçdışı verilerine odaklanır. Daima “büyük resme” bakma eğilimindedir. Ayrıca bütünü inşa etme veya görmeye yatkındır. Genellikle varoluşsal sorular sorar. Ancan cevap alma konusunda da çok inatçıdır. Özellikle kendi bakış açılarında “vizyonlarında” kararlıdır. Yeni ve özgün fikirleri ve bakış açılarına göre iş yapmaya yatkındır. Rutinlerden sıkılır. Teorileri ve soyut anlamları önemser. Bu işlev INTJ ve INFJ kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar, bütünü görmeye çalışma eğilimindedirler. Ayrıca çok fazla soru sorarlar. Kararlarını olasılıklara göre vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir INTJ veya INFJ olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> INTJ Çocuk
>>> INFJ Çocuk
Dışadönük Sezgi: Nesneler, insanlar ve çevredeki şeyler arasındaki soyut bağlantılara odaklanır. Her yerde potansiyel ve teorik olasılıkları görür. Her şeyin “büyük resim” ile nasıl bir ilişkisi olduğunu görmeyi ister. Teorileri ve soyut anlamları önemser. Beyin fırtınası yapmayı ve ilham vermeyi çok sever. Bu işlev, ENFP ve ENTP kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar çevresinde olup bitenle ilgilenme eğilimindedirler. Çevresinde olup bitenlerin oluşturacağı etkileri dikkate alarak karar vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir ENFP veya ENTP olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> ENFP Çocuk
>>> ENTP Çocuk
Hissetme İşlevleri
İçedönük Hissetme: İç değerlere, zevklere ve arzulara odaklanır. Kendine sadık kalmak ister ve benzersiz olmaktan gurur duyar. Genellikle empatik ve şefkatlidir. Özellikle de savunmasız veya tehdit altında görünen insanlara karşı bu tutumla yaklaşır. Özgün ve samimi olmaya çalışır. Bu işlev, INFP ve ISFP kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar kendi ilgi alanlarına çevresini yok sayarak yönelme eğilimindedirler. Empatilerini ve şefkatlerini kullanarak karar vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir INFP veya ISFP olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> INFP Çocuk
>>> ISFP Çocuk
Dışadönük Hissetme: Çevredeki insanların değerlerine, duygularına ve ihtiyaçlarına odaklanır. Kendi moral durumunun çok farkındadır. Ayrıca başkalarıyla ortak bir zeminde buluşmaya ve ortak bir çözüm bulmaya çalışır. Uyum sağlamaya ve diğer insanların ihtiyaçlarını karşılamaya yatkıntır. Başkalarıyla ilişki kurmakla ve kendi değer sistemine bağlı kalmakla ilgilenir. Genellikle arkadaş canlısı ve etkileyici bir tiptir. Bu işlev, ESFJ ve ENFJ kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar çevresindeki insanların ihtiyaçlarıyla ilgilenme eğilimindedirler. Başkaları ile uyumlu olabileceği değerlerle karar vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir ESFJ veya ENFJ olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> ESFJ Çocuk
>>> ENFJ Çocuk
Düşünme İşlevleri
İçedönük Düşünme: Hayatı öznel olarak değerlendirir. Seçimleri için ayrıntılı bir iç çerçeve oluşturmak için nesnel mantığı kullanır. Önyargısız bir şekilde “gerçeği” bilmek ister. Düşünce sürecini içselleştirir ve öğrenmek için öğrenmeyi sever. Ayrıca her şeyin içeride ve dışarıda nasıl çalıştığını anlamak ister. Bir şeyleri parçalara ayırıp tekrar bir araya getirmeyi sever. Bu işlev, ISTP ve INTP kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar çevresini kendi öznel mantıklarına göre düzenleme eğilimindedirler. Kendi değerlerine ve kurallarına göre karar vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir ISTP veya INTP olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> ISTP Çocuk
>>> INTP Çocuk
Dışadönük Düşünme: Mantıksal yargılar kullanarak dış dünyasını düzenlemeye ve organize etmeye odaklanmıştır. İşleri verimli bir şekilde yürütmek için nasıl sorumluluk alacağını bilir. Planlarını nasıl optimize edeceğinin farkındadır. Her şeyin mantıklı, düzenli ve etkili olmasını ister. Yetki verme ve liderlik etme konusunda kararlıdır. Bu işlev, ENTJ ve ESTJ kişilik tiplerinin baskın işlevidir.
Bu işlevi baskın olan çocuklar çevresinde bir düzen kurmaya çalışma eğilimindedirler. Kendi planlarına ve gündemlerine göre karar vermeye yatkındırlar. Eğer çocuğunuz bu eğilimlere sahipse, bir ENTJ veya ESTJ olma ihtimali yüksektir.
İlgili yazılar:
>>> ENTJ Çocuk
>>> ESTJ Çocuk
Bu işlevleri kısaca hatırladıktan sonra artık her kişilik tipinin çocukluk hallerine geçebiliriz. Siz de çocuklarınız hakkında bilgi edinmek istiyorsanız bu yazı dizisini takip etmeyi ihmal etmeyin!
Lütfen konu ile ilgili tecrübelerinizi ve görüşlerinizi yorumlarda benimle paylaşın!
Referanslar:
