Bilişsel İşlevler yazı serimize Dışadönük Düşünme işlevi ile devam ediyoruz. Bugünkü yazımızda bu işlevin genel olarak neyi ifade ettiğinden ve kullanıcılarına etkilerinden bahsedeceğiz. Bilişsel işlevler konusunda daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız Bilişsel İşlevler kategorisine bir göz atabilirsiniz.
Dışadönük Düşünme İşlevi
Dışadönük Düşünme (veya kısaca Te), bir yargılama işlevidir. Dış dünyadaki bilgileri organize etmek, değerlendirmek ve sonuçlandırmak için; mantıksal ikili yargıları kullanmaya odaklanan bir karar verme sürecidir. Te, mantıksal sistemler ve kurallar kullanarak dış dünyayı yapılandırmaya ve her şeyi doğru yerine yerleştirmeye çalışır. İnsanlardan kopuk görünebilir. Ancak aslında insanlarla ilgilenmek ve hayatı herkes için daha verimli hale getirmek için nesnel bir mantık ve yapı kullanır.
Te kullanıcıları, fizik kanunu gibi şeylerin nasıl etkileşime girdiğini ve birbiriyle nasıl ilişkili olduğunu açıklayan sistemlere sahip olmaktan hoşlanır. Ya konuşarak, ana hatlar oluşturarak ya da ne düşündüklerini göstermek için diyagramlar kullanarak düşünce süreçlerini somutlaştırmayı severler. Standartlarında olabildiğince açık ve net olmaya çalışırlar. Ayrıca mümkün olduğunca çok duruma uygulanabilmeleri için geniş kapsamlı sistemler oluşturmaya çalışırlar.
Te kullanıcıları mükemmel planlayıcılardır. Her olası senaryo için bir plana sahip olmayı severler. Ayrıca her zaman hazırlıklı hissetmek için; her şeye dair acil durum planları oluştururlar. Karar vermeye sürecinde her seçim alanını mümkün olduğunca “siyah beyaz” yapmaya çalışırlar. Bununla beraber, sorunları uzun süre düşünmekten veya “gri” alanlarda yaşamaktan hoşlanmazlar. Aynı zamanda çok kararlıdırlar. Belirsizlikler ve paradokslar onları karar vermekten alıkoyan engellerdir. Görevin tamamlanmasıyla motive edilirler. Bu nedenle ellerinde bulunan gerçekler ve verilerle hızlı bir şekilde bir şeyler yapmak isterler. Özellikle kontrol listelerini kullanmaktan hoşlanırlar. Çünkü sadece bir listeden bir şeyi işaretlemek bile kendilerini iyi hissetmelerini sağlar.
“Bu tip, tanımı gereği, tüm faaliyetlerini entelektüel sonuçlara bağlı kılmak için sürekli çaba sarf eden ve son tahlilde ister dış gerçekler isterse genel kabul görmüş fikirler olsun, her zaman nesnel verilere yönlendirilen bir insan olacaktır. Bu tip insan, nesnel gerçekliği veya nesnel olarak yönlendirilmiş bir entelektüel formülü, yalnızca kendisi için değil; tüm çevresi için egemen ilke haline getirir.” Carl Jung, Psikolojik Tipler
Kullanıcılarına Etkileri
Dışadönük düşünme işlevini kullananlar, genellikle yasalar, yönergeler ve/veya kurallar oluşturmaya dahil olurlar. Bu tutumları, onların içedönük düşünme işlevini kullananlardan farklı olduğu alanlardan biridir. Ayrıca Ti kullanıcıları, esas olarak kendilerinin iç kontrolüne önem verirler ve yerleşik kurallara veya başkaları için kurallar oluşturmaya daha az dikkat ederler. Te kullanıcıları ise dış dünyaya konuşlandırılacak bir yapı ve kurallar dizisi oluşturmayı severler.
Te kullanıcıları genellikle hakkaniyet ve adaletle çok ilgilidir. Eşitliğe inanırlar ve insanlara optimize edilmiş planlar ve kolay kullanılabilir ana hatlar vererek onlara özen gösterirler. Genellikle otoriter veya yargılayıcı oldukları için yanlış anlaşılırlar. Dışadönük Düşünme işlevi kullanıcıları, eleştirel düşünmeye ve düzeltilmesi gereken kusurları ve hataları görmeye meyilli olduğundan; Te kullanıcısı, bazı durumlarda tavsiyelerinin istenmediğini fark etmeden herkese hayatlarını nasıl iyileştireceklerini ve yöneteceklerini söyleme riskine girer.
Te, özellikle kararlılığa değer veren ve karar vermek için acele etme eğiliminde olan ETJ’lerde çok güçlüdür. Bu sebeple sonuçlara çok hızlı bir şekilde varma riskini göze alırlar. Bir sonuca varmadan önce verilere veya ilgili perspektiflere daha dikkatli bakmak için yardımcı süreçlerini (algılama veya sezgi) ön plana çıkararak kullanmaları onlara yardımcı olabilir.
Genel olarak, Te kullanıcıları son derece hedef odaklı, mantıklı ve üretkendirler. Başkalarına çalışmaları için bir başlangıç noktası vermede ve etkili eylem planlarını belirlemede mükemmeldirler. Genellikle, sıkı çalışmaya ve sadakate değer veren dürüst, adil ve makul insanlardır.
Dışadönük Düşünme İşlevini Kullanan Kişilik Tipleri
- Baskın İşlev olarak kullanan tipler: ESTJ ve ENTJ
- Yardımcı İşlev olarak kullanan tipler: ISTJ ve INTJ
- Üçüncül İşlev olarak kullanan tipler: ESFP ve ENFP
Te Kullanıcısı Olduğunuzun İşaretleri Nelerdir? yazısı da bu konunun anlaşılmasında size yardımcı olacaktır.
Yargılama İşlevleri ile İlgili Bir Hatırlatma:
Düşünme ve Hissetme yargılama işlevleridir. Bu işlevleri karar verirken kullanırız. Unutmayalım ki, herkes hem düşünmeyi hem de hissetmeyi kullanır; biz sadece birini diğerine tercih ederiz. Düşünme ve hissetmenin her birinin farklı tutumları vardır. Her birimiz içedönük veya dışadönük düşünme ve içedönük veya dışadönük hissetmeye sahip olabiliriz. Burada tüm bu işlevler arasındaki farklardan bahsedeceğiz. İçedönük Hissetme ile devam edelim.
Not:
Bu makaledeki açıklamalar, kişinin tüm işlevlerinden bağımsız olarak yazılmıştır. İşlevlerin fonksiyonel etkileşimlerinden değil; sadece saf hallerinden bahsedilmiştir. Bir insanın baskın, yardımcı, üçüncül veya alt konumda bu işlevlerinin detaylı açıklamaları yapılmamıştır. Burada yapacağımız açıklamalar işlev yığınlarında baskın veya yardımcı işlevler açısından bir yere kadar açıklayıcı olacaktır. Ancak bu yazı dizisi psikolojik işlevler konusuna yeni başlayanlar için bir ön bilgi veya kılavuz niteliğindedir.
Yazı hakkındaki görüşlerinizi yorumlarda bana iletebilirsiniz!
Konu ile ilgili diğer yazılar:
Referanslar:
