Psikolojik İşlevler yazı serimize Dışadönük Duyum işlevi ile devam ediyoruz. Bugünkü yazımızda bu işlevin genel olarak neyi ifade ettiğinden ve kullanıcılarına etkilerinden bahsedeceğiz. Bilişsel işlevler konusunda daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız Bilişsel İşlevler kategorisine bir göz atabilirsiniz.
Dışadönük Duyum İşlevi
Dışadönük Duyum (veya kısaca Se), bir algılama işlevidir. Mevcut dünyanın nesnel gerçekliğine odaklanan bir bilgi toplama sürecidir. Se, dış dünyayla (insanlar, nesneler, doğa, olaylar) doğrudan etkileşimden enerji ve haz alır. Bu, şimdiki ana en çok uyum sağlayan bilişsel işlevdir. Öyle ki, geçmişten veya gelecekten çağrışımlar yapmadan saf ve süzülmemiş duyusal bilgileri toplayan tek bilişsel işlevdir.
İçedönük duyum işlevini kullanan biri, bir ağacı gördüğünde o ağaçla ilgili tüm anılarını ve çağrışımlarını hatırlıyorken; dışadönük duyum işlevini kullanan biri ağacı tam olarak olduğu gibi tüm enfes detaylarıyla görecektir. Sonuç olarak, diğer türlere göre çok daha fazla ayrıntıyı fark edecekler ve değişikliklere ve yeni bilgilere anında ve hızlı yanıt vereceklerdir.
Se kullanıcıları mevcut deneyime çabucak uyum sağladıklarından, hızlı reflekslere sahip olma, fırsatları hemen fark etme ve hareketlerinde hızlı olma eğilimindedirler. Ayrıca onları hayatın birçok alanında oyunun önünde tutan gerçekçi bir zekaya sahiptirler.
“Başka hiçbir tip gerçekçilik için dışadönük duyum tipine eşit olamaz. Objektif gerçeklere yönelik anlayışı olağanüstü gelişmiştir.” – Carl Jung, Psikolojik Tipler
Kullanıcılarına Etkileri
Pek çok insan dışadönük duyum işlevini çok sığ bir şekilde tanımlarlar. En çok kullanılan tespit, “aslında duyularını kullanırlar!”… cümlesidir. Pekala, hepimiz öyle değil miyiz?. Ama Se’de sadece fiziksel olarak farkında olmaktan daha fazlası vardır. Kişilik Tipinin yapı taşlarına göre , dışadönük duyum kullanıldığında, hızlı bir veri yükleme süreci işler ve bu olağanüstü bir dikkat gerektirir .
Se kullanıcıları deneyimlerinden son derece hızlı öğrenirler. Hatta yeni diller öğrenmek için özel bir yeteneğe sahiptirler. Nesnel gerçekleri rapor etme ve gözlemleme konusunda son derece güvenilirdirler. Ayrıca sorunlara pratik çözümler bulmakta hızlıdırlar. Çok sayıda değişen ortama uyum sağlama, durumlara hızlı tepki verme ve adapte olma yeteneğine sahiptirler. Sonuç olarak şu anda yeni keşifler yapabilirler ve insanlar için yaşanan anda kalabilirler.
Tutum ve davranışlar söz konusu olduğunda; dışadönük duyum işlevi kullanıcıları, kendiliğinden, uyarlanabilir, maceracı ve bedenleri ve çevreleriyle son derece uyumlu olma eğilimindedirler. Çoğu insandan daha fazla eylem odaklıdırlar ve genellikle kinestetik öğrenicilerdir. Pratik bir çözüm bularak bir zorluğa hızla yanıt vermeleri gereken bir krizde anında çabuk bir tepki vererek mücadele ederler. Ayrıca başkalarının doğada öğrenmelerine veya günlük anlarda neşe bulmalarına yardımcı olma becerisine sahiptirler ve iyimser olma eğilimindedirler.
Dışadönük Duyum İşlevini Kullanan Kişilik Tipleri
- Baskın İşlev olarak kullanan tipler: ESTP ve ESFP
- Yardımcı İşlev olarak kullanan tipler: ISTP ve ISFP
- Üçüncül İşlev olarak kullanan tipler: ENTJ ve ENFJ
- Alt İşlev olarak kullanan tipler: INTJ ve INFJ
Se Kullanıcısı Olduğunuzun İşaretleri Nelerdir? yazısı da bu konunun anlaşılmasında size yardımcı olacaktır.
Algılama İşlevleri ile İlgili Bir Hatırlatma:
Duyum ve sezgi, algılama işlevleridir. Bu işlevler bilgiyi nasıl aldığımızı ve hangi kriterlere öncelik verdiğimizi belirler. Unutmayalım ki, herkes hem duyumu hem de sezgiyi kullanır; biz sadece birini diğerine tercih ederiz. Duyum ve sezginin her birinin farklı tutumları vardır. Her birimiz içedönük veya dışadönük duyum ve içedönük veya dışadönük sezgiye sahip olabiliriz. Burada tüm bu işlevler arasındaki farklardan bahsedeceğiz. İçedönük Sezgi ile devam edelim.
Not:
Bu makaledeki açıklamalar, kişinin tüm işlevlerinden bağımsız olarak yazılmıştır. İşlevlerin fonksiyonel etkileşimlerinden değil; sadece saf hallerinden bahsedilmiştir. Bir insanın baskın, yardımcı, üçüncül veya alt konumda bu işlevlerinin detaylı açıklamaları yapılmamıştır. Burada yapacağımız açıklamalar işlev yığınlarında baskın veya yardımcı işlevler açısından bir yere kadar açıklayıcı olacaktır. Ancak bu yazı dizisi psikolojik işlevler konusuna yeni başlayanlar için bir ön bilgi veya kılavuz niteliğindedir.
Yazı hakkındaki görüşlerinizi yorumlarda bana iletebilirsiniz!
Konu ile ilgili diğer yazılar:
Referanslar:
