MBTI ile İlgili Karşı Argümanlar

Bugünkü yazımda MBTI ile ilgili öne sürülen karşı argümanlar konusuna odaklanmak istiyorum. Bu argümanlardan en çok rastladığım iki tanesine karşı bir açıklama yapmaya çalışacağım. Umarım fazla kafa karıştırmadan açıklamayı başarabilirim.

Karşı Argümanlar Nelerdir?

Jung’un psikolojik tipler teorisini keşfettiğimde, çok heyecanlanmıştım. İnsanları gözlemek, onları keşfetmeye çalışmak için sabırsızlanıyordum. Ancak, içten içe hâlâ bir şüpheci olduğum için bu teoriye karşı argümanları da bilmek istiyordum. Araştırmalarımda ve okumalarımda Jung’un psikolojik tipler teorisine değil ama Myers ve Briggs’in MBTI tiplerine karşı iki ana karşı argümanla karşılaştım.

Bunlardan birincisi hiç kimsenin yüzde yüz içedönük ya da dışadönük olmadığını söylüyordu. Bu sebeple de MBTI kişilik tipolojisinin hatalı olduğunu öne sürüyordu. İkincisi ise MBTI’ın farklı zamanlarda uygulandığında farklı sonucu verdiğini söylüyordu. Bu sebeple kişilik tiplerinin hatalı olduğunu söylüyordu.

Karşı Argümanlar 1 İçin Açıklama

MBTI ile ilgili öne sürülen karşı argümanlar dan ilki oldukça komik ve yersiz bir argümandır. Çünkü Myers-Briggs’i yeterince araştıran biri bunu asla söyleyemez. Bunun nedeni de oldukça açıktır. Çünkü MBTI insanları asla yüzde yüz içedönük veya yüzde yüz dışadönük olarak sınıflandırmaz. Aslında MBTI düşüncesine göre hiç kimse yüzde yüz hisseden veya yüzde yüz düşünen de değildir. Yani hiç kimse hiçbir bilişsel işlevi yüzde yüz kullanmaz. Tam tersine kişilik tiplerinin özü olan bilişsel işlevlere indiğinizde; herkesin dışadönük, içedönük, düşünme, hissetme, duyum, sezgi, algılama ve yargılama işlevlerine sahip olduğunu görürsünüz.

Örneğin bir ESTJ sadece dışadönük, duyum, düşünme, yargılama eğilimindedir. Bu sadece kısmen doğrudur. Çünkü ESTJ bundan çok daha fazlasıdır.

Gerçek şu ki, eğer bir ESTJ iseniz, bu, aşağıdakilere sahip olduğunuz anlamına gelir:

A – Dışadönük Düşünme (yargılama işlevi)

B – İçedönük Duyum (algılama işlevi)

C – Dışadönük Sezgi (algılama işlevi)

D – İçedönük Hissetme (yargılama işlevi)

Gördüğünüz gibi, bir ESTJ olarak dışadönük-duyum-düşünme-yargılama özelliklerinden daha fazlasıdır. Öyle ki içedönük ve dışadönük işlevleri vardır. Ayrıca düşünme, hissetme, duyum ve sezgi işlevlerine sahiptir. Bu noktada MBTI, Jung’un Bilişsel İşlevlerle ilgili çalışmasını kullanarak: ESTJ ile ilgili düşünme işlevinin hissetme işlevinden daha baskın olduğu; duyum işlevinin sezgi işlevinden daha baskın olduğu sonucuna varmıştır. Bunun yanında baskın işlevinin içedönük olmak yerine dışadönük olduğu sonucuna varmıştır.

Tüm bu işlevlerin ne anlama geldiği hakkında daha fazla bilgi edinmek için Bilişsel İşlevler kategorimize göz atabilirsiniz.

Bilişsel İşlevler Konusunda Örnekler

Şimdi bir örnek daha vererek hem birinci argümanı cevaplamış olalım. Hem de kendimizi nasıl daha iyi tanımlarız sorusuna bir açıklama daha getirmiş olalım.

Jung’un çalışmalarında tespit ettiği sekiz bilişsel işlev vardır. (Jung tipolojisinin temelleri başlıklı yazımızdan konuya ilişkin bilgi alabilirsiniz.)Ayrıca her bir kişilik tipi bilinçli veya bilinçsiz olarak bu işlevlerin hepsini kullanır. Bu işlevler, bilgileri nasıl işlediğimizi ve kararlarımızı nasıl verdiğinizi belirlerler. Bilinçli olarak herkesin iki yargılama ve iki algılama işlevi vardır. Algılama işlevlerimiz bilgiyi nasıl alacağımızı belirlerken; yargılama işlevlerimiz de bu bilgilerle nasıl karar vereceğimizi belirler.

Diyelim ki siz bir INTJ’siniz. O zaman bilişsel işlevleriniz şu sıralamaya sahiptirler:

Baskın İşlev: İçedönük Sezgi

Yardımcı İşlev: Dışadönük Düşünme

Üçüncül İşlev: İçedönük Hissetme

Alt İşlev: Dışadönük Duyum

Bunu bilmek bize, bir INTJ olarak içedönük sezgi yoluyla bilgiyi edindiğinizi söyler. Bu aynı zamanda baskın işlevinizdir. Ardından, dışadönük düşünmeyi kullanarak kararlar alırsınız. Bu da sizin en gelişmiş ikinci işlevinizdir. Ayrıca içedönük hissetmeyi üçüncül ve dışadönük duyumu da alt işlev olarak kullanırsınız. Üçüncül ve alt işlevler, baskın ve yardımcı işlevleriniz kadar keskin değillerdir. Ancak yine de onları kullanır ve onlara güvenirsiniz.

Bana gelince, ben bir INFJ’yim. Bu, içedönük biri olduğum anlamına gelir. Ancak en baskın ikinci işlevim yani yardımcı işlevim dışadönük hissetmedir. Bu nedenle, bazen dışadönükler ile karıştırılırım. İnsanları anlamak ve onları iyi ve rahat hissettirmek isterim. Mesela bir odadaysam ve içeride garip bir sessizlik varsa; bunun farkında olurum ve oradakilerin daha ‘uyumlu’ olmaları için havayı değiştirmeye çalışırım. Eğer sıradan bir içedönük biri olsaydım; her zaman yalnız olmak isteyecektim.

Bununla birlikte, çoğu sağlıklı içedönük tipler, yardımcı dışadönük işlevlerini kullanabilmek için biraz sosyalleşmek isterler. Yani kimse yüzde yüz içedönük veya yüzde yüz dışadönük değildir. Gerçek bir MBTI® testi, içedönüklük yerine dışadönüklüğü tercih edip etmediğinizi size gösterecektir. Ayrıca size neyi dışa vurduğunuzu veya neyi daha çok sakladığınızı gösterecektir.

Karşı Argümanlar 2 İçin Açıklama

MBTI ile ilgili söylenen karşı argümanlar dan ikincisi testin farklı zamanlarda uygulanması ile ilgilidir. Bu argümanı öne süren bir kişi bize şöyle bir serzenişte bulunacaktır. “Beş ay önce bir test yaptım ve ISFJ sonucunu aldım. Fakat şimdi test yaptığımda bana bir ISTJ olduğumu söylüyor. Şimdi bu durum testin hatalı olduğu anlamına gelmez mi?”

Bunu söyleyen bir kişi her şeyden önce, hangi teste girdiğine bakmalıdır. Ayrıca sertifikalı bir MBTI® uzmanı tarafından bir değerlendirmeye tabi tutulmuş olması gerekir. Yoksa ücretsiz bir çevrimiçi test yapmış birinin böyle bir serzenişte bulunması haklı olmazdı.

Çünkü ücretsiz olarak yapılan çevrimiçi bir testin doğru ve tutarlı sonuçlar vermesi her zaman mümkün olmuyor. Ancak bu tip testlerden kişilik koduna ait harflerden birkaçını doğru alabiliyorsunuz. Fakat hepsini her zaman doğru almayı bekleyemiyoruz. Özellikle bir uzman değerlendirmesi olmadan bu testler uygulandığında işler zaten karışıyor.

Çevrimiçi testlerin en önemli zaaflarından biri de uygulayıcı ile ilgili oluyor. Çünkü testi uygulayan kişi, o anki ruh hali ile testteki soruları cevaplayabiliyor. Örneğin, ilk kez test yaparken aile sorunlarına odaklanan biri aynı testi işiyle ilgili bir soruna odaklanarak yaptığında ilkinde hissetme ikincisinde düşünme sorularına onay verebiliyor. Tabii ki bu uygun bir cevaplama yöntemi değildir. Bu durum da sonuçların birbirinden farklı olması oldukça doğaldır. ,

Ayrıca çevrimiçi testlerin çok önemli bir kusuru vardır. O da bilişsel işlevlerden çok kişilik kodundaki harflere (kişilik tipi kısaltmaları) odaklanmış olmalarıdır. Ancak tipiniz hakkında gerçek ve doğru bir sonuç elde etmek için bilişsel işlevler hakkında gerçekten okumalısınız. Ve en çok hangilerini kullandığınızı bulmaya çalışmalısınız. Buradan Psikolojik Tipler kategorisine bir göz atabilirsiniz.

Çevrimiçi Testler Konusunda Öneriler

Kişilik tipinizi öğrenmek size inanılmaz derecede yardımcı olabilir. Ancak gerçekten hangi tip olduğunuzu doğru tespit edebilirseniz bu gerçekleşecektir. Bunu yapmanın en iyi yolu, tercihen sizi iyi tanıyan biriyle bilişsel işlevleri incelemektir. Çünkü sizi dışarıdan gördükleri için bu konuda size yardımcı olacaklardır. Yapılması gereken en basit yol hangi işlevlerle en çok ilgili olduğunuzu belirlemektir.

Eğer ısrarla bir çevrimiçi teste girmek istiyorsanız o zaman şu önerilerimi lütfen ciddiye alın!

Bir çevrimiçi teste girmek kesinlikle daha kolaydır. Hatta bazen çevrimiçi testler sizi doğru bir yöne de yönlendirebilirler. Size önerim, sonuçları yüzde yüz gerçek olarak kabul etmek için çok acele etmemenizdir. Önce aldığınız sonuçla ilgili tip profilinin açıklamasını okuyun. Sonra hissettiğiniz kişiyle uyuşup uyuşmadığına bakın. Ardından benzer olan diğer tiplerin de profillerini okumayı deneyin. Sonra da içlerinden birinin size daha uygun olup olmadığına bakın.

Herkesin tüm bilişsel işlevleri kullanma becerisine sahip olduğunu lütfen unutmayın. MBTI® Göstergesi size doğal tercihlerinizin ne olduğunu söyleyecektir. Ayrıca daha önce anlattığımız tüm ikilem alanları ile ilgili seçimlerini ortaya koyacaktır. Konuyla ilgili MBTI Nedir? yazımıza bakabilirsiniz.

Önde gelen bir finansal hizmetler kuruluşunda kıdemli bir İK iş ortağı olan Ben Newman, bilişsel işlevler hakkında şunları söylüyor:

“En faydalı benzetme, MBTI’nin 16 odalı bir ev gibi olmasıdır. Herkes istediği zaman herhangi bir odaya geçebilir. Tercihiniz yatak odası olabilir, bodrum olabilir. Ama bu diğerlerinde yaşamayacağınız anlamına gelmez. Myers-Briggs, size uygun olan ve içinde kendinizi rahat hissettiğiniz diğer tüm odaların üzerinde bir oda olacağını öne sürüyor. İnsanlar bunu gerçekten anlıyor.”

Umarım bu yazı, tüm kişilik tartışmasında nerede durduğunuzu anlamanıza yardımcı olur. Myers-Briggs’in teorisinde yeniyseniz ve neden bahsettiğim hakkında hiçbir fikriniz yoksa aşağıda vereceğimiz referanslara bakabilirsiniz. Ayrıca bu bloğu takip etmeye devam edebilirsiniz.

Kişilik tipleri ile ilgili lehte veya aleyhte bir argümanınız varsa lütfen yorumlarda bana bildirin. Mümkün olan en kısa sürede cevap vermeye çalışacağım!