Herhangi bir konuyu doğru kaynaklardan öğrenmek çok önemlidir. MBTI kişilik tipleri de doğru kaynaklardan doğru şekilde öğrenilmesi gereken bir konudur. Aynı zamanda kişilik tipleri insanların dikkatini çeken bir konudur. Ben de bu konunuyla ilgili olan insanlar için kitap önerisi yapmak istedim. Buradaki amacım benim gibi bu konuya meraklı kişilerin hiç değilse doğru yerden başlamalarıdır.
Başlarken
Gerçekten de insanları tanımak ilginç bir meraktır. Onların zihinlerinin nasıl çalıştığını bilmeye çalışmak bazen çok heyecanlı bir keşif de olabilir. Özellikle insanların güçlü ve zayıf yönlerini anlamak daha da cezbedicidir. Tabi bu konunun en anlamlı yanı ise insanın kendisini tanımasıdır.
Bir insanın kendini tanıması, eğilimlerini keşfetmesi ve tutum ve davranışlarını anlamlandıröası kadar rahatlatıcı çok az şey vardır. Zaten bu rahatlama için kendimizi bilmenin ve tanımanın peşinde koşmuyor muyuz?
Bu yazıda “hem kendimizi hem de başkalarını tanımak için çıktığımız yolda nereden başlamalıyız? sorusuna, bir kaç öneri ile katkı sağlamak istiyorum. Umarım sizler de aşağıda paylaşacağım kitaplardan gerektiği şekilde istifade edebilirsiniz. Eğer sizin de niyetiniz öğrenmek ve araştırmak ise bu listeye göz atmak isteyeceksiniz.
Ben bu kitaplardan çok şey öğrendim. Kişilik tipleri üzerine yüzlerce kitap ve makale okudum. Fakat bu 10 kitap, Myers-Briggs® veya Jungian bakış açısı hakkında çok yönlü bir görüş ortaya koymaktadırlar. Siz de bu bakış açılarına bir göz atmak isterseniz bu kitaplara başvurmalısınız.
Not: Buradaki paylaşımlarım, bağlı kuruluşların bağlantıları içerir. Ama hatırlatmak isterim ki burada sadece gerçekten inandığım kitapları tavsiye ettim.
Okumanız Gereken 9 Kitap Önerisi
Kitap Önerisi 1– CG Jung, Psikolojik Tipler
Kaynağından yola çıkmadan psikolojik tipler teorisini gerçekten kavrayamazsınız. Bu kitap, ünlü İsviçreli psikiyatrist CG Jung tarafından onlarca yıllık bir araştırma ve deneyim sürecinden sonra yazıldı. Arke tipler, bilişsel işlevler ve her birinin iyi ve kötü yanları hakkında derinlemesine ve acımasızca bir dürüstlükle ortaya kondu. Jung bu kitabı “pratik psikoloji alanındaki yaklaşık yirmi yıllık çalışmanın meyvesi” olarak adlandırdı.
Tipler ilgili diğer birçok kitabın eksik olduğu derinliği ve deneyime dayalı bilgeliği bu kitapta bulacaksınız. Ayrıca MBTI’ın kullandığı temel kavramları en doğru şekliyle burada okuyacaksınız. Ancak hazırlıklı olun; psikolojik Tipler kitabı, tipler hakkında önceden gördüğünüz bazı kavramları bambaşka bir şekilde size sunacaktır. Hatta başka yerlerde duyduğunuz bazı aşırı basitleştirilmiş anlamları sarsacaktır. Bu nedenle bu kitabın tipler hakkındaki anlayışınızı değiştirmesine veya genişletmesine hazır olmalısınız!
2– Isabel Briggs-Myers, Gifts Differing: Understanding Personality Type
Isabel Briggs-Myers, Jung’un kişilik tipi üzerine çalışmasının pek çok insan için çok okunan ve kafa karıştırıcı bir dilde olduğunu biliyordu. İşte o, bu kitapta, Jung’un çalışmalarını daha anlaşılır ve pratik bir uygulamayla basitleştirmeye ve birleştirmeye çalıştı. Bu nedenle de bu kitabı yazdı.
Jung’un Psikolojik Tipler kitabıyla karşılaştırıldığında, Gifts Differing kitabı biraz daha “sulandırılmış” görünüyor. Ancak yine de bilgelik, içgörü ve bilişsel işlevlerin ve tiplerin anlaşılması kolaylaştıran açıklamalarda bulunuyor. Bu kitap ayrıca çocuklarda yaş ve tip gelişiminden de bahsediyor. Bunun yanında her kişilik tipinin nasıl bir yolculuktan geçtiğini de tarif etmeye çalışıyor. Eğer bir MBTI meraklısı iseniz, bu kitabı okumadan yola çıkmamalısınız.
3– Hunziker ve Haas, Building Blocks of Personality Type: A Guide to Using the Eight-Process Model of Personality Type
Bu kitabı ilk okuduktan sonra onsuz nasıl kişilikler üzerine çalışmışım diyerek hayıflanmıştım. Hunziker ve Haas, çok yönlü ve anlaşılması kolay bir şekilde örnekler vererek bilişsel işlevleri açıklarlar.
Kişilik Tipinin Yapı Taşları kitabı, kendinizin ve diğer insanların bilişsel işlevlerinin her birini nasıl tanımlayacağınızı kolay bir dille açıklar. Ayrıca, temel bilgilerin de ötesine geçer ve gölge işlevleri de ele alır. Bunları yaparken tip örnekleri kullanarak problem çözme, değişimi yönetme, iletişimi geliştirme ve daha fazla konuya değinir.
Bu kitap, tip anlayışımı yenileyerek; kişilik tiplerinden herhangi biri olarak yaşamanın nasıl bir şey olduğuna daha derinlemesine bakmamı sağladı. Bu nedenle tekrar tekrar bakılacak bir başucu kaynak niteliğindedir. Bu kitap önerisi nin sizler için de oldukça faydalı olacağını umuyorum.
Kitap Önerisi 4– MBTI® Kılavuzu – Üçüncü Baskı
Bu kılavuz, MBTI®’ın bir şişirme olduğu söylentilerini boşa çıkaran bir çalışmadır. Bu nedenle kesinlikle okunması gereken bir resmi MBTI® Kılavuzudur. Bu kitap, MBTI®’nin güvenilirliği ve geçerliliği üzerine yüzlerce çalışmanın sonuçlarını içermektedir.
Böyle bakınca biraz sıkıcı bir kitap olduğunu düşünebilirsiniz. Fakat içinde meraklısı için keşfedecek çok fazla veri içermektedir. Öncelikle içerisinde her kişilik tipinin ayrıntılı açıklamalarını bulacaksınız. Ayrıca kişilik tiplerinin IQ puanlarına, SAT puanlarına, stres hallerine, boş zaman etkinliklerine ve zorluklarla başa çıkma becerilerine dair eğilim analizleri göreceksiniz.Bunların yanında içedönük ve dışadönük beyin arasındaki farkı gösteren beyin taramalarına da ulaşacaksınız. Farklı tiplerin hangi iş tercihlerine sahip olduğunu ve üniversitede ne kadar başarılı olduklarını öğreneceksiniz
Bu kitap, kişilik tiplerinin çocukluktan yetişkinliğe kadar gerçek hayatta nasıl yaşadıklarına dair onlarca yıllık araştırmalarla dolu. MBTI® aracı ve teorisi hakkında bir sürü istatistik, veri ve araştırma istiyorsanız, o zaman bu kitap önerisi vazgeçilmeziniz olacaktır.
5– Dario Nardi, Neuroscience of Personality: Brain Savvy Insights for All Types of People
Kişilik tipinizin ardındaki temel bilime inmek istiyorsanız, okumanız gereken kitap budur. Kitabın yazarı Dario Nardi, bir UCLA profesörü ve sinirbilim uzmanıdır. Kitabı, her kişilik tipinin benzersiz beyin aktivitesine odaklanarak yazmıştır. Bu nedenle bu kitap, gözlerinizi kişiliklerin sinir bilimine açacak. Ayrıca Jung’un teorileri için gerçek bilimsel kanıtları ortaya koyacak.
Eğer bir şüpheci iseniz bu kitap sizinpsikolojik tipler konusunda tatmin olmanızı sağlayacak olan kitaptır. Örneğin, hangi kişilik tiplerinin en iyi veya en kötü dinleyiciler olduğunu beyin fonksiyonları ile göreceksiniz. Ayrıca hangi tiplerin doğal olarak sorumluluk üstlendiklerini yine sinir bilim yoluyla göreceksiniz.
En çarpıcı özelliklerinden biri de kişilik tiplerinin en çok kullandıkları beyin bölgelerini göstermesidir. Bu kitap, hepimizin beynimizi nasıl farklı şekilde kullandığımızı anlamanıza gerçekten yardımcı olacak görseller ve diyagramlar içeriyor. Bu kitap önerisi sizi etkileyecek!
6– David Keirsey-Marilyn Bates, Please Understand Me : Character and Temperament Types ve Please Understand Me II: Temperament, Character, Intelligence
David Keirsey’nin kişilik tipleri üzerine çığır açan çalışmasıdır. Ancak birçok tip meraklısı arasında oldukça tartışmalı olarak kabul edilmektedir. Nedeni ise Keirsey’in, kişilik tiplerini mizaçlara (NT’ler, NF’ler, SP’ler, SJ’ler) ayırmış olmasıdır.
Bunun en önemli nedenlerinden biri de Kirsey’in kitabında bilişsel işlevlere girmemiş olmasıdır. Sadece bu nedenle onun çalışmalarını tamamen göz ardı eden birçok insan vardır.
Ben de bilişsel işlevlerin önemine inanıyor olsam da Keirsey’nin eğitim psikoloğu olarak geçirdiği 20 yıllık deneyiminde keşfettiği şeyleri çok kıymetli buluyorum. Çünkü bu yıllar boyunca boyunca kişilik tipleri ile ilgili şaşırtıcı derecede doğru şeyler keşfetmiş olduğuna şahit oluyorum.
Kitaplarda tip profilleri o kadar derin ve güzel yazılmış ki hayran kalıyorsunuz. Ayrıca Hipokrat, Galen, George Washington ve Gandhi gibi tip ile tarihi şahsiyetlerle tipler arasında bağlantılar bulması da kitabın farklı bir yönü.
Lütfen Beni Anlayın kitapları, insanları daha iyi anlamak için hayati bir kaynak olarak amerika çapında çok popüler olmuş bir kitap. Hatta hükümetlerde, kiliselerde, okullarda ve üniversitelerde bile kullanılmıştır. Okuması kolay, elden bırakması ise zor bir kitap. Ayrıca sadece öğrenme tipinizi değil, mizacınızı da tam olarak anlamak istiyorsanız bu kitabı okumalısınız.
7– Mark Hunziker,Depth Typology: C. G. Jung, Isabel Myers, John Beebe and The Guide Map to Becoming Who We Are
Kişilik tiplerinin gölge süreçlerine odaklanan bir kitaptır. Temel bilgilerden ziyade her kişilik tipinin psişik süreçlerinden ve dinamiklerinden bahseden teorik bir dile sahiptir. Psikolojik tipler teorisinin bu derinliğine odaklanmak istiyenler için çok önemli bir kitaptır.
Bu kitap, tercih edilmeyen gölge işlevleri nasıl kullandığınızı ve bunların hayatınızı nasıl etkilediğini çok iyi anlatır. Ayrıca gölge işlevlerle tetiklenmiş birinin diğer insanlarla ilişki kurmakta nasıl zorluklar yaşadığını örneklerle gösterir. Aynı zamanda bu kitap, her bir bilişsel işlevin gücünden ve kullanımından bahseder. Bunun yanı sıra, işlev yığınınızdaki yerleşimine bağlı olarak nasıl ifade edilebileceklerini tartışır.
Hunziker bu kitapta arketipler, kültür ve kişilik tipleri arasında bir bağlantı kurar. Sonra emrinize amade olan her işlevi kullanarak bir birey olarak kendinizi nasıl tam olarak geliştireceğinizden bahseder. Bu yönüyle bu kitap, kesinlikle teori çalışmaya yeni başlayanlar için pek uygundeğildir. Ancak ağır ve teorik bir okumaya ve yiplerle ilgili derin bir dalışa hazırsanız; bu kitaptan çok şey elde edeceksiniz!
8– Paul D. Tieger ve Barbara Barron-Tieger, Nurture by Nature: Understand Your Child’s Personality Type – And Become a Better Parent
Çocuklarla ilgilenen ve okullarda onlarla ilgili çalışmalar yapan biri olarak bu kitap benim için çok değerlidir. Sayfaları, yıllarca kullanımdan dolayı aşınmış ve yıpranmıştır. Paul D. Tieger ve Barbara Barron Tieger’in işlevlerden çok ikiliklere dayanarak yazdıkları bir kitaptır.
Böyle bir yöntemin bazen içeriği aşırı basitleştirdiğini düşünüyorum. Ancak, çocuklara yönelik tip tanımlarının son derece doğru ve yararlı olduğu gerçeği, beni bu kitaba çekiyor.
Nurture by Nature , çocuğunuzun tipini nasıl belirleyeceğinizi, çocuklarınızla nasıl daha etkili iletişim kurabileceğinizi ve çocuğun yaşına bağlı olarak tiplerinin nasıl farklı tezahür edebileceğini kolay ve anlaşılır bir dille anlatıyor. Ebeveyn, öğretmen veya çocuk psikoloğu iseniz, bu kitap sizin için favori bir kaynak olacaktır.
9– Dr. A.J. Drenth, My True Type: Clarifying Your Personality Type, Preferences & Functions
Kendi kişilik tipinize karar vermekte zorlandıysanız bu kitap harika bir kaynak! Ayrıca bu kitap veya başkalarının da kişilik tipini bulmanız konusunda size etkili bir rehber olacaktır.
Dr. AJ Drenth bu kitabında işlevlerin açık ve anlaşılır bir şekilde tanımlarını vermektedir. Sonra ise kendinizle ve başkalarıyla bağlantı kurmanızı sağlayarak bunları birbirinden ayırmaktadır.
Örneğin, içedönük düşünme mi yoksa dışadönük düşünme mi kullanıyorsunuz? işlevleriniz arasındaki bağ nasıl bir işlev yığını üzerine oturuyor? sorularına çok net cevaplar alacaksınız. Ayrıca kendi işlevlerinizi bulmakla kalmayacak; hayatınızdaki insanları da işlevler yönünüyle tanıyabileceksiniz. Özellikle anlatım dili yönüyle zorlandığınız işlevler konusuna çok güzel açıklamalar bulacaksınız. Bu kitap önerisi işinize yarayacaktır.
Umarım bu yazı sizler için faydalı olacaktır. Lütfen görüş ve önerilerinizi benimle yorumlarda paylaşın!
