Yığın Atlama Örnekleri

Bir önceki yazımda yığın atlama kavramını ele almıştım. Bugün de yığın atlama örnekleri ile konuyu pekiştirmek istiyorum. Umarım bu yazı farklılıklarımızı anlamamıza ve kendi gelişim yolarımızı bulmamıza yardımcı olur.

Yığın Atlama Örnekleri ve Tip İçi Varyasyonlar

Hiçbir INFJ birbirine benzemez. Halbuki hepsi de aynı dört işlev yığınına sahiptir. Evet tüm INFJ’ler aynı işlevleri kullanıyor olsalar da işlev kullanma seviyeleri oldukça değişkendir. Bu değişlenlik sadece INFJ’ler için değil; her kişilik tipi için geçerlidir. İşte bu işlev kullanma değişkenliği, aynı kişilik tipine sahip insanlar arasında farklılıklar olmasına neden olur. Bu farklılıklara teknik olarak alt tipler denilir.

Tip içi varyasyonları anlamak birkaç nedenden dolayı önemlidir. Öncelikle kişilik tipimizle ilgili kafa karışıklığından kurtulmamızı sağlar. Ayrıca insanın kendisini tekil bir görüntüyle sınırlandırması oldukça kısıtlayıcıdır. Çünkü bazı davvranışlarımız ve tutumlarımız bu görüntüyle örtüşmediğinde kendimizi kişilik tipimizin dışında algılarız. Bu oldukça dar bir bakış açısıdır. Ayrıca insanın bireyselliğini mekanikleştirir. Tüm bu nedenlerle tip içi varyasyonları bilmek önemlidir.

İkincisi ise tip varyasyonları ile tip geliştirme arasında ayrım yapmanın önemi ile ilgilidir. Yani, bazı tip varyasyonlarının diğerlerinden daha olgun, gelişmiş ve sağlıklı olduğunu kabul etmemiz gerçeğidir. Bu tiplerin sağlıklı ve sağlıksız tezahürlerine aşina olmak, bize, kişisel büyüme ve gelişme için içgörü sağlayacaktır.

Bu nedenle bu yazıda, bireylerin “yığın atlama” ile ortaya çıkan ve her kişilik tipinde yaygın olarak görülen ortak durumlara odaklanacağız. Yığın atlama, baskın ve alt işlevler arasında bir tür sıçramayı ve ayrıca yardımcı ve üçüncül işlevlerin göreli ihmalini içermektedir. Bu süreç, kilo vermek için yapılan hızlı diyet programlarına benzer. Aslında bu süreç, kişisel gelişim için hızlı ama güvenilmez sonuçlar vaat eden alt işlevin cazibesi tarafından yönlendirilir.

Örnekler

Rutin olarak yığın atlayan kişiler, dört işlevin tümünün daha tutarlı kullanan kişilerden farklı görünürler. Yığın atlama rutini olan kişiler, baskın ve alt işlevin farklı dünyaları arasında geçiş yaparlar. Ayrıca bu geçişler sırasında uçlarda yaşamaya daha yatkındırlar. Bir benzetme olarak söylersek borderline biri gibi sınırlarda gidip gelirler. Şimdi bu yığın atlama örneklerine bir göz atalım.

Sezgi ve Duyum (IJ’ler ve EP’ler) Arasında Yığın Atlama Örnekleri

INFJ, INTJ, ENFP ve ENTP tipleri, baskın işlevleri olarak Ni veya Ne sezgi işlevini kullanırlar. Ayrıca, somut algının sınırlarının dışında kalan kalıpları ve bağlantıları anlamalarını sağlayan soyut düşünme becerilerini kullanırlar. Aslında bu durum bir N ve S açmazıdır. Ancak bu tipler, psişe tek boyutlu olmadığından, diğer işlevlerini de kullanmayı ve geliştirmeyi öğrenmelidirler. Bu konuyla ilgili Alt İşlevi Bütünleştirme Yolları Nelerdir? yazısını mutlaka okumalısınız.

Yığın atlama yoluyla alt işlevi doğrudan devreye sokmak, ona hoşgörü göstermek demektir. INJ’ler ve ENP’ler için bu hoşgörü, duyusal zevklere aşırı düşkünlük şeklinde ortaya çıkar. Ve genellikle yemek veya alkol gibi S faaliyetlerini içerir. Özellikle kaliteli yemek ve içeceğin tadına varma deneyimini neredeyse manevi terimlerle anlatan INJ’ler vardır. Onların duyum dünyası, sanki öbür dünyaya ait sezgiler içeren büyüleyici yeni bir dünyadır.

Ne yazıkki, bu tipler yalnızca N ve S işlevlerini kullandıklarında, dikkate değer bir “ölçüsüzlük” sergilerler. Özellikle erdemli davranışları büyük ölçüde yargılama fonksiyonları olan T ve F tarafından sağlanır. Yardımcı ve üçüncül yargılama işlevlerinin atlanması da bu tipleri son derece verimsiz hale getirecektir. Öyleki tüm günlerini algıda kaybolmuş halde geçirirler. Ancak bu sürecin sonunda başardıkları çok az şey olduğunu görürler. Fakat bütünleşmeyi sağlamış INJ’ler ve ENP’ler, sağlıklı bir “J ılımlılığı” ile S yönlerini dengelemeyi başarırlar.

INJ’ler ve ENP’ler hakkında az önce söylediklerimin çoğu, baskın ve alt işlevleri algılama yani S/N işlevleri olan ISJ’ler ve ESP’ler için de geçerlidir. Aradaki fark ise N algısına çok fazla zaman harcamaktır. Genellikle N tipleri bu konuda S tiplerine göre daha sağlıklıdırlar. Ve daha sürdürülebilir tercihlere sahiptirler. Ancak, alt işlevle ilişkili cazibe ve ego tatmini nedeniyle, ISJ’ler ve ESP’ler, N liderlik rolü üstlenmeye (örneğin, uzmanlar, politikacılar, danışmanlar, vb.) çekilirler. Bunun kaynağında N’nin hoşgörüsü vardır. Gerçekten de, N baskınlar için S zevklerinin dünyası ne kadar çekiciyse; S tipleri için de N’nin dünyası o kadar büyüleyicidir.

Düşünme ve Hissetme (IP’ler ve EJ’ler) Arasında Yığın Atlama Örnekleri

IP’ler ( INTP , INFP, ISTP, ISFP) ve EJ’ler (ENTJ, ENFJ, ESTJ, ESFJ) bir yargılama işleviyle (IP’ler için Ti veya Fi, EJ’ler için Te veya Fe), kontrolsüz bir algılama kullanırlar. Öyleki tembellik bile genellikle bu tipler için bir sorun değildir. Ayrıca IP’ler ve EJ’ler hayatı daha ciddiye alma ve daha bilinçli yaşama eğilimindedirler. Ancak kapsamlı algılama çabası, iç ve dış dünyalarını aktif olarak şekillendirme veya düzenleme konusunda bu tiplere zorluk çıkarır. Özellikle tercih ettikleri yaşam tarzını sürdürme konusunda onların huzursuz hissetmesine neden olur. Hayata yaklaşımları “kasıtlı ve bilinçli” olmasına rağmen, alt işlevlerine hoşgörülü yaklaşmak bu tiplerin de sorun yaşamalarına neden olur.

Örneğin yığın atlayan IFP’ler, duygularını ve değerlerini içsel olarak keşfetmek (Fi) ile dış dünyada düzen bulmaya veya oluşturmaya çalışmak (Te) arasında gidip gelirler. IFP’ler, alt işlev Te’lerini şımartırken, yaşam alanlarını düzenlemek, mali durumlarını kontrol etmek, “yapılacaklar listesi oluşturmak”, kariyerlerini ilerletmek için yollar aramak veya kendilerini T derslerine (örneğin matematik, fen) vermek için hevesle çalışabilirler. Kısacası, T konularında kontrol sahibi olmayı veya yetkinliğe ulaşmayı amaçlarlar. Bu, son derece düzenli ve organize olma eğiliminde olan ISFP’lerin hayatlarında belki de diğer tiplerden daha fazla rastladığımız bir şeydir.

Hem IFP’ler hem de ETJ’ler Fi ve Te kullanırlar. Ancak bunu ters sırada yaparlar. Bu nedenle, kariyer ve aile çatışmasının zorluklarını nasıl uzlaştıracakları konusunda büyük problemler yaşarlar. ETJ’ler doğal olarak işlerine ve kariyerlerine işkoliklik seviyesinde odaklanma eğilimindedirler. Bununla birlikte, bu eğilim, onları duygularını ve değerlerini keşfetmeye ve sevdiklerine zaman ve enerji harcamaya çağıran alt Fi işlevleri tarafından dengelenir.

Baskın İşlev Dinamiği

ITP’ler ve EFJ’ler için de baskın ve alt işlev dinamiği bir çatışma oluşturur. Örneğin başkalarıyla bağlantı kurma ve çalışma isteyen Fe ile bağımsızlık ve kendine güvenme isteyen Ti birlikte çalışmakta zorlanır. Ti işlevi baskın olan ITP’ler kendi projelerini ve amaçlarını gerçekleştirmek için yalnız zamanlarını koruma eğilimindedirler. Aynı zamanda, destek, onaylama ve ilham için başkalarına güvenirler. Bu da onların tam bir sosyal izolasyon yaşamalarını engeller. Bu durum EFJ’ler için tam tersi şekilde işler. EFJ’lerin baskın Fe doğası gereği odak noktaları ilişki iken; aynı anda daha fazla bağımsızlık ve kendine güven isteyen Ti tarafından zorlanırlar.

Bu işlevler birlikte ele alındığında, rutin olarak yığın atlayan IP’ler ve EJ’ler oyun, rahatlama ve algılama gibi P etkinliklerine daha az zaman harcarlar. Bunun yerine, çabalarının aslan payı kendilerini Fi veya Ti işlerini (T), fiziksel çevrelerini Te ve ilişkilerini F yönetmeye ayrılmıştır. Bu kontrol etme eğilimleri nedeniyle, algılama işlevine sahip olan tiplerden daha gergin olma eğilimindedirler.

Son Sözler

Yığını atlamak, kişinin kişilik işlevlerini kullanmak için başvurduğu gelişmemiş ve daha az optimal bir yaklaşımdır. Rutin bir şekilde yığın atlayanlar, baskın ve alt işlevin uç noktaları arasında gidip gelirler. Haliyle daha kararsız ve dengesiz olma eğilimindedirler.

Yığın atlama örnekleri göz önünde bulundurulduğunda, bütünleşme için, IJ’ler ve ES’ler’in yargılama işlevlerini geliştirmelerinin gerektiği bir gerçektir. Aynı şekilde IP’ler ve EJ’ler ise algılama işlevlerini geliştirmek için daha fazla zaman ayırmalıdırlar. Baskın ve alt işlevler arasında sıçramak yerine, tüm kişilik tipleri, işlevsel yığının orta kısmından geçmeye ve “köprü işlevleri” (yani, yardımcı ve üçüncül işlevler) dediğimiz şeyi geliştirmeye istekli olmalıdırlar. Ancak baskın ve alt işlevler arasında bu şekilde köprü kurarak gerçek bütünleşme sağlanabilir.

Bu yazıyı nasıl buldunuz? Sizin de bu konu ile ilgili tecrübeleriniz var mı? Lütfen yorumlarda benimle paylaşın!

Konu ile ilgili diğer yazılar:

>>> Alt İşlevin Karanlık Tarafı Nasıl Çalışır?

>>> Alt İşlevi Bütünleştirmek

Referanslar: