Bilişsel İşlevler yazı serimize ilk olarak İçedönük Duyum ile başlayacağız. Biz bugünkü yazımızda da bu işlevin genel olarak neyi ifade ettiğinden ve kullanıcılarına etkilerinden bahsedeceğiz. Bilişsel işlevler konusunda daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız Bilişsel İşlevler kategorisine bir göz atabilirsiniz.
İçedönük Duyum İşlevi
İçedönük Duyum (veya kısaca Si), bir algılama işlevidir. Bilgiyi nasıl aldığımızı ve hangi kriterlere öncelik verdiğimizi belirler. Ayrıca kişisel deneyim ve izlenimlerin içsel, öznel dünyasına odaklanır. Hem çevredeki hem de bedendeki ayrıntıların son derece farkındadır. Bu işlevi kullananlar, sıklıkla geçmişle günümüzü karşılaştırırlar. Aynı zamanda farklılıkları ve değişen kalıpları fark ederler. Bir odadaki herhangi bir şey değiştiğinde veya birinin davranışı tutarsız göründüğünde genellikle ilk fark eden onlardır. Ayrıca açlık, susuzluk veya yorgunluk gibi vücut duyumlarının da oldukça farkındadırlar.
İçedönük Duyum işlevini kullananlar, tercih edilen anıları ayrıntılı olarak hatırlarlar ve bu anıların her birinin kendileri için oldukça öznel anlamları vardır. Bir elma ağacına bakıp çocukluklarında bir elma ağacına tırmandıklarını, büyükannelerinin elmalı turtasının kokusunu veya serin bir sonbahar esintisi hissini hatırlayabilirler. Bir araba motorunun tüm ayrıntılarını ve parçaların nasıl mükemmel bir şekilde bir araya geldiğini hatırlayabilirler.
“İçe dönük duyum, fiziksel dünyanın yüzeyinden çok arka planını kavrar… Böyle bir bilinç, şeylerin şimdiki zamanda anlık varoluşlarıyla eşzamanlı olarak oluşlarını ve yok oluşlarını görür ve sadece bu değil; gelmeden önce ne geldiğini de görür. İçedönük Duyum, nesneyi yeniden üretmekten çok; üzerine asırlık öznel deneyimin patinasını ve henüz doğmamış olayların parıltısını yayan bir görüntü iletir diyebiliriz.” – Carl Jung, Psikolojik Tipler
Kullanıcılarına Etkileri
Pek çok insan İçedönük Duyum işlevini yalnızca gelenekçilik ve geçmişe düşkünlük olarak tanımlar. Ancak Jung’un açıklamasından da görüldüğü gibi, bu işlev bundan çok daha fazlasıdır. Zamanın geçişinin, somut dünyayla ilgili anıların ve şimdiki anın geçici doğasının çok farkındadır. Kalıpları fark eder ve koşulları nasıl deneyimleyeceğini veya nesneyi nasıl değiştirebileceğini görür. İçedönük Duyum işlevine sahip insanlar aslında gelecek için çok planlıdır ve kendileri ve aile üyeleri için güvenli bir gelecek yaratma konusunda dikkatli ve odaklı olma eğilimindedirler.
İçedönük Duyum işlevini kullananlar, özel deneyim ve hatıra depolarını kullanarak etkili çözümler yaratmada mükemmeldirler. Ayrıca hatalarından çabucak öğrenirler ve aynı hatayı nadiren iki kez tekrar ederler. Olaylara ve insanlara ilişkin ayrıntılı hafızalarından ve değişiklikleri tespit etme yeteneklerinden gelen bir anlayış düzeyine sahiptirler. Genellikle davranış kalıplarını çabucak kavrarlar ve kendileri hakkında bilmedikleri ayrıntıları anlattıklarında insanları şok edebilirler!
Davranış söz konusu olduğunda, içedönük duyum tipleri genellikle güvenilirdirler. Rutini severler ve ne bekleyeceklerini bilirler. Açık, net ve bir konu sırasıyla konuşmaya ve önemli ayrıntıları ve gerçekleri ortaya koymaya eğilimlidirler. Geçmişte test ederek edindiği güvenilir gerçekleri kanıtlanmaktan ve gerçeği bilmekten hoşlanırlar. En sevdikleri deneyimlerini ve anılarını konuşmaktan ve onlar üzerinde düşünmekten hoşlanırlar. Güven ve güvenilirlik, içedönük duyum tipleri için çok önemlidir. Tutarsızlıktan ve arsız davranışlardan nefret ederler. İnsanların sözlerine sadık kalacağına güvenebileceklerini bilmekten hoşlanırlar. Başkalarına açılmaları zaman alır. Ancak bunu bir kez yaptıklarında çok sadık arkadaşlar edinirler.
İçedönük Duyum İşlevini Kullanan Kişilik Tipleri
- Baskın İşlev olarak kullanan tipler: ISFJ ve ISTJ
- Yardımcı İşlev olarak kullanan tipler: ESFJ ve ESTJ
- Üçüncül İşlev olarak kullanan tipler: INFP ve INTP
- Alt İşlev olarak kullanan tipler: ENFP ve ENTP
Si Kullanıcısı Olduğunuzun İşaretleri Nelerdir? yazısı da bu konunun anlaşılmasında size yardımcı olacaktır.
Algılama İşlevleri ile İlgili Bir Hatırlatma:
Duyum ve sezgi, algılama işlevleridir. Bu işlevler bilgiyi nasıl aldığımızı ve hangi kriterlere öncelik verdiğimizi belirler. Unutmayalım ki, herkes hem duyumu hem de sezgiyi kullanır; biz sadece birini diğerine tercih ederiz. Duyum ve sezginin her birinin farklı tutumları vardır. Her birimiz içedönük veya dışadönük duyum ve içedönük veya dışadönük sezgiye sahip olabiliriz. Burada tüm bu işlevler arasındaki farklardan bahsedeceğiz. Dışadönük Duyum ile devam edelim.
Not:
Bu makaledeki açıklamalar, kişinin tüm işlevlerinden bağımsız olarak yazılmıştır. İşlevlerin fonksiyonel etkileşimlerinden değil; sadece saf hallerinden bahsedilmiştir. Bir insanın baskın, yardımcı, üçüncül veya alt konumda bu işlevlerinin detaylı açıklamaları yapılmamıştır. Burada yapacağımız açıklamalar işlev yığınlarında baskın veya yardımcı işlevler açısından bir yere kadar açıklayıcı olacaktır. Ancak bu yazı dizisi psikolojik işlevler konusuna yeni başlayanlar için bir ön bilgi veya kılavuz niteliğindedir.
Yazı hakkındaki görüşlerinizi yorumlarda bana iletebilirsiniz!
Konu ile ilgili diğer yazılar:
Referanslar:
