Bilişsel İşlevler yazı serimize İçedönük Düşünme işlevi ile devam ediyoruz. Bugünkü yazımızda bu işlevin genel olarak neyi ifade ettiğinden ve kullanıcılarına etkilerinden bahsedeceğiz. Bilişsel işlevler konusunda daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız Bilişsel İşlevler kategorisine bir göz atabilirsiniz.
İçedönük Düşünme İşlevi
İçedönük Düşünme (veya kısaca Ti), bir yargılama işlevidir. Orijinal sistemler, kategoriler ve çerçeveler oluşturmak için öznel ilkeleri ve mantıksal gerçekleri kullanan bir karar verme sürecidir. Ti, doğruluk, kesinlik ve kapsamlı mantıksal değerlendirmeye son derece odaklanmıştır.
Ti kullanıcılarının zihninde sürekli olarak genişletip revize ettikleri ızgara benzeri bir kategori sistemi vardır. Ne zaman yeni bilgi alsalar, onu bu çerçeveye eklerler veya yeni verilere yer açmak için tüm çerçevelerini revize ederler. Sadece analiz edip değerlendirdikleri ve yoğun bir incelemeye tabi tuttukları gerçekleri kabul ederler. Sürekli yakınlaştıran ve odağını hassaslaştıran bir kamera gibi çalışır. Her seferinde daha kesin, daha net bir hale gelen verilere uyacak en kesin kategoriyi bularak düşünme eğilimindedirler.
Ti ile Te arasındaki en büyük farklardan biri, nesnel mantıklarını kullanma şekilleridir. İçedönük düşünme kullanıcıları, nesnel mantığı oldukça öznel bir iç çerçeveye ve ilkeler dizisine uygularlar. Dışadönük düşünme kullanıcıları ise, nesnel mantığı dış dünyaya göre; yani politikalara, operasyonel yönergelere ve çevrenin kurallarına göre uygularlar.
Ayrıca Ti kesinlik ve düzeni içten ararken; Te düzen ve verimliliği dışta arar. Ti, içsel bir dizi standardı karşılamaya ve kendisiyle rekabet etmeye daha fazla önem verirken; Te dış bir standardı karşılamaya ve başkalarıyla rekabet etmeye daha fazla odaklanır. Bu, Te kullanıcıları testlerdeki notları ve performansları daha fazla önemserken ortaya çıkacaktır. Oysa Ti kullanıcıları yalnızca kendilerine bir şey kanıtlamak için rekabet ettiklerinde bunlarla ilgilenirler . İçedönük düşünürlerin bir karar verirken mantıklarını anlatma veya konuşma olasılığı da daha düşüktür. Süreçleri daha içselleştirilmiş ve özel bir şekilde yaşarlar.
“O (içedönük düşünme) fikirlerini dışadönük gibi takip eder. Ancak ters yönde takip eder; yani dışa doğru değil içe doğru… Yoğunluk onun amacıdır, genişlik değil.” – Carl Jung, Psikolojik Tipler
Kullanıcılarına Etkileri
İçedönük düşünme işlevini kullananlar, adalete ve gerçeğe kuvvetle inanırlar. Güzel gösterilmeye çalışılan hiçbir şeyin veya herhangi bir kişisel önyargının yollarına çıkmasını istemiyorlar. Karar verirken, olaya duygusal olarak dahil olmaktan veya adil veya mantıklı olmasını engelleyecek şeylerden kaçma eğilimindedirler. Ayrıca objektif kalmaya çalışırlar. Diğer tiplere eleştirel görünebilirler çünkü ilk önce eleştirmeye, taktir etmekten daha yatkındırlar. Ancak bu durum, bir karara dahil olan insanları umursamadıkları anlamına gelmez .
Ti kullanıcıları kapsamlı analizde mükemmeldir. Zorlu problemleri veya teknik bulmacaları analiz ederek enerji kazanırlar. Yetenekli sorun gidericilerdir ve mantıksal tutarsızlıkların ve boşlukların kesinlikle farkındadırlar. Konuştuklarında sözcüklerini idareli kullanırlar. Temel konuya veya kavrama gelirler ve mümkün olduğunca kesin bir dil kullanırlar.
İçedönük Düşünme İşlevini Kullanan Kişilik Tipleri
- Baskın İşlev olarak kullanan tipler: ISTP ve INTP
- Yardımcı İşlev olarak kullanan tipler: ESTP ve ENTP
- Üçüncül İşlev olarak kullanan tipler: ISFJ ve INFJ
Ti Kullanıcısı Olduğunuzun İşaretleri Nelerdir? yazısı da bu konunun anlaşılmasında size yardımcı olacaktır.
Yargılama İşlevleri ile İlgili Bir Hatırlatma:
Düşünme ve Hissetme yargılama işlevleridir. Bu işlevleri karar verirken kullanırız. Unutmayalım ki, herkes hem düşünmeyi hem de hissetmeyi kullanır; biz sadece birini diğerine tercih ederiz. Düşünme ve hissetmenin her birinin farklı tutumları vardır. Her birimiz içedönük veya dışadönük düşünme ve içedönük veya dışadönük hissetmeye sahip olabiliriz. Burada tüm bu işlevler arasındaki farklardan bahsedeceğiz. Dışadönük Düşünme ile devam edelim.
Not:
Bu makaledeki açıklamalar, kişinin tüm işlevlerinden bağımsız olarak yazılmıştır. İşlevlerin fonksiyonel etkileşimlerinden değil; sadece saf hallerinden bahsedilmiştir. Bir insanın baskın, yardımcı, üçüncül veya alt konumda bu işlevlerinin detaylı açıklamaları yapılmamıştır. Burada yapacağımız açıklamalar işlev yığınlarında baskın veya yardımcı işlevler açısından bir yere kadar açıklayıcı olacaktır. Ancak bu yazı dizisi psikolojik işlevler konusuna yeni başlayanlar için bir ön bilgi veya kılavuz niteliğindedir.
Yazı hakkındaki görüşlerinizi yorumlarda bana iletebilirsiniz!
Konu ile ilgili diğer yazılar:
Referanslar:
