Enneagram, arzularımızın, korkularımızın ve başa çıkma mekanizmalarımızın köklerini göstermeyi amaçlayan bir tipoloji sistemidir. Ayrıca hayatınızdaki kara
rların çoğunun kaynağında içgüdüsel bir korku, öfke veya utanç duygusunun olup olmadığını anlamamıza yardımcı olan içsel bir yolculuk önerisidir
Mesela siz hiç içinizde bir şeylerin eksik olduğunu hissettiniz mi? Ya da duymanız gereken ama hiç duymadığınız bir mesaj gibi ihtiyaçlarınız size geldi mi? İşte Ennea bu mesajı anlamaya ve açıklamaya çalışan bir sistemdir. Bunun yanında bizi yönlendiren ama seslendirmesi zor olan belirli temel arzularımızı, korkularımızı ve özlemlerimizi açıklayan bir teoridir. Evet, hepimiz çocukluğumuzda cevaplanmayan mesajları ve karşılanmayan ihtiyaçları telafi etmeye çalışıyoruz. İşte Ennea bize tüm bunları gösteren bir sistem sunuyor.
Enneagram, dokuz olası kişilik tipini ve bunların karmaşık ilişkilerini gösteren geometrik bir figürdür. Yunanca “dokuz” (ennea) ve “şekil” (grammos) kelimesinden alınmıştır. Bu da onu “dokuz köşeli bir şekil” olarak karşımıza çıkarmıştır. Enneagram’ın arkasındaki felsefenin kökleri, İslami kaynaklardan, Hıristiyanlıktan Budizm’e ve Yahudiliğe kadar birçok farklı dine dayanmaktadır. Ancak Enneagram bir din değildir. Hatta bir çok dini anlayış Enneagramı çalışmalarına dahil etse de o, ruhani bir felsefe de değildir. Sonuçta, Enneagram kendini tanıma ve anlama ile ilgilidir. Ayrıca, temel itici güçlerimizin yanı sıra deneyimlerimizin, motivasyonlarımızın, tutumlarımızın ve korkularımızın etkisini tanımakla ilgilidir.
Enneagramın arkasındaki teoriye göre, baskın bir tiple doğarız. Ancak insanlar doğdukları bu tipi değiştiremezler. Ayrıca kişilik tiplerinin sayısal sıralamalarının da hiçbir önemi yoktur. Yani, 9, 1’den daha iyi değildir veya 1, 9’dan daha iyi değildir.
Riso-Hudson Enneagram Tip Göstergesi (RHETI) olarak da adlandırılmıştır. Bu testin bilimsel doğrulaması, 2004 yılında Akron Üniversitesi’nde Rebecca Newgent tarafından yayınlanan bir tezle yapılmıştır. Newgent bu çalışmasında RHETI’yi NEO-PR-I dahil olmak üzere iyi bilinen beş faktörlü araçlara karşı olumlu bir şekilde doğrulamıştır. Şu an Enneagram, psikologlar ve danışmanlar tarafından sıklıkla kullanılan bir araçtır.
Dokuz enneagram tipi, üçlü setler halinde düzenlenmiştir. Her üçlü setin bir merkezi vardır. Beş, altı ve yedi düşünme merkezini oluşturur. Sekiz, dokuz ve bir içgüdü merkezini oluşturur. İki, üç ve dört duygu merkezini oluşturur. Kişilik tiplerinin belli merkezler altında toplanması keyfi değildir. Çünkü her bireyin merkeziyle ilgili sorunları ve merkeziyle kendine özgü bir ilişkisi vardır. Örneğin, 1’in yetersiz ifade edilen içgüdüsü, 8’in aşırı ifade edilen içgüdüsü ve 9’un içgüdüsüyle temassız olması gibi…
Merkezler ayrıca, bize kişilik tiplerinin her birinin en güçlü bilinçdışı itici güçlerinden birini göstermeleri bakımından da önemlidir. İçgüdü grubunda, temel duygu öfke veya hiddettir. Düşünme grubunda temel duygu korkudur. Duygu grubunda ise temel duygu utançtır. 9 kişiliğin tümü üç duyguya da (öfke, korku, utanç) erişirken, üçlü gruplardan her biri temel duygusal temalarından derinden etkilenirler.
Enneagramda bu ilk gönderide olandan çok daha fazlası vardır. Örneğin kanatlar, tritipler, bütünleşme ve parçalanma yönleri ve daha fazlası… Ennea size aldığınız kararların çoğunu neden aldığınızı söyleyebilir. Hatta kontrolden çıktığınızda nasıl davrandığınızı ve olgun ve iyi gelişmiş olduğunuzdaki eğilimlerinizi gösterebilir.
Gelecekte enneagram hakkında daha fazla paylaşımda bulunacağım. Bu nedenle konuyla ilgili daha fazla bilgi için bu sayfayı izlemeye devam edin!
İnternette çok sayıda sahte enneagram testi var. Ancak tüm sahte testler gibi bunların da doğru olma olasılığı çok düşük. Resmi enneagram testine buradan girebilirsiniz. Ayrıca Enneagramı kişisel olarak araştırarak da kendi kişilik yapınızı bulabilirsiniz. Bu konuda başvurmayı en sevdiğim kitap Enneagramın Bilgeliği‘dir. Ayrıca önümüzdeki haftalarda bu bloğa daha fazla enneagram makalesi ekleyeceğim! Bu paylaşımların herkes için yararlı olacağına inanıyorum.
“Kendini Hatırlamak”, Enneagram’ın kadim bilgeliğini felsefe, psikoloji ve ruhsal farkındalıkla buluşturarak okuyucuyu kendi özüne doğru bir keşfe davet ediyor. K. Akdeniz, bu eserde Enneagram’ı sadece bir kişilik sistemi olarak değil, kendini unutmanın ve yeniden hatırlamanın çemberi olarak yorumluyor.
Kişilik Tipi bir unutmadır. Hatırlamak ise öz’e, merkeze, başlangıca dönüştür. Enneagram diliyle konuşursak: Her tip bir sapma, bir yaraya tepki, bir varoluş unutmasıdır. Ve her tip, bu unutmanın içinden doğan bir arzu, korku veya öfkeyle biçimlenmiştir. Yani kişilik, ruhun kendini korumaya aldığı kalıptır. Peki, unutma nasıl olur?
Bazı kitaplar bilgi verir. Bazıları ise seni içeri çağırır. Bu kitap ikinci türdendir. Eğer elindeyse bu bir rastlantı değildir. Çünkü bu kitap seninle ilgilidir. Sana “sen” sandığın kişiyi anlatmak için değil senin olmadığın şeyi yavaş yavaş bırakabilmen için yazıldı.
Enneagram Tip 3 alt tiplerinin özellikleri de kişiliklerinin temel korkusu ve arzusu ile ilişkilidir. Bu nedenle bu yazıya geçmeden önce enneagram Tip 3’ün temel korkusunu ve arzusunu hatırlamakta fayda vardır. Tip 3’ün temel korkusu başarısız veya değersiz olmaktır. Temel arzusu ise başarılı ve arzu edilen biri olmaktır. Tip 3, bu durumun ortaya çıkardığı açmazlarla kendi yapısına uygun bazı baş etme yöntemleri geliştirmiştir. Ancak her alt tipin hem baş etme yöntemleri hem de genel tutumları çok farklılık göstermektedir. Şimdi bu alt tip özelliklerine birlikte bir göz atalım. Bakalım hayatınızdaki Tip 3 alt tipi hangisi?
Geri Çekilme Üçlüsü, Enneagram teorisinde Withdrawn Triad olarak adlandırılır. Ayrıca 4-5-9 kişilik tiplerinden oluşur. Bu üçlüdeki kişilik tipleri, dış dünyadan geri çekilerek içsel dünyalarına yönelme eğilimindedirler. Özellikle duygusal ve zihinsel süreçlerine odaklanırlar. Genellikle dünyadan uzaklaşıp kendi iç dünyalarında anlam ve huzur ararlar. Bu üçlü, kendilerini dış dünyanın baskılarından koruma ve içsel dengeyi bulma amacıyla içsel alanlarına çekilirler.
Endişe Üçlüsü Enneagramda (Compliant/Attachment Triad) olarak bilinir ve 1-2-6 kişilik tiplerinden oluşur. Bu üçlüdeki kişilik tipleri, dış dünyaya karşı uyum sağlama eğilimleri ile kendilerini gösterirler. Ayrıca beklentilere yanıt verme ve güvenlik arayışlarıyla öne çıkarlar. Bu kişiler, otorite figürlerine, sosyal kurallara veya diğer insanlara bağlılık geliştirmeye çalışırlar. Bunun yanında güven arayışı motivasyonu ile hareket ederler. Özellikle dış dünyaya uyum sağlama eğilimleri, kendilerine ve başkalarına karşı sorumluluk hissetmelerine neden olur.
Eylem Üçlüsü, Enneagramda (Assertive/Active Triad) olarak adlandırılır ve 3-7-8 kişilik tiplerinden oluşur. Bu üçlü, bireylerin kendilerini ifade etme isteklerini temsil eder. Aynı zamanda aktif bir şekilde amaçlarına ulaşma konusundaki güçlü motivasyonlarını gösterir. Eylem odaklı bu kişiler, genellikle hayatta kendi yollarını çizerler ve güçlü bir kararlılıkla hareket ederler. Özellikle isteklerini elde etme konusunda cesur, girişimci ve kendinden emin olma eğilimindedirler.
Bağımlılık Üçlüsü Enneagram’da Rejection Triad olarak da bilinir ve 2, 5 ve 8 kişilik tiplerinden oluşur. Bu üçlü, bireylerin kendilerini dünyada nasıl güvende ve değerli hissettiklerine odaklanır. Ayrıca onların başkalarıyla ilişkilerinde bu ihtiyaçlarını nasıl karşılamaya çalıştıklarını açıklar. Bu kişiliklerin her biri farklı şekillerde reddedilme korkusuna karşı savunma mekanizmaları geliştirirler. Özellikle başkalarıyla bağ kurma ihtiyaçlarını farklı yollarla ifade ederler.
Hayal Kırıklığı Üçlüsü Enneagram’da Frustration Triad olarak da bilinir. Ayrıca 1, 4, 7 kişilik tiplerinden oluşur. Bu üçlü, bireylerin ideal
Temel İhtiyaçlar Üçlüsü, Harmonic Groups olarak da bilinir. Enneagram’daki 3, 6 ve 9 kişilik tiplerinden oluşur. Ayrıca her bir tipin
Fiziksel Merkez Üçlüsüne aynı zamanda Eylem Merkezi (Body Center) da denir. Ayrıca 8, 9 ve 1 numaralı kişilik tiplerinden oluşur.
Zihinsel Merkez Üçlüsü, 5, 6 ve 7 numaralı kişilik tiplerinden oluşur. Ayrıca Zihin Merkezi (Thinking Center) olarak da bilinir. Bu
Enneagram’da Duygusal Merkez Üçlüsü, 2, 3 ve 4 numaralı kişilik tiplerini kapsar. Ayrıca Kalp Merkezi (Heart Center) olarak da bilinir.
Merkez üçlüler, enneagram teorisinde triadlar olarak bilinirler. Ayrıca kişilik tiplerini temel duygu, algı ve tepki biçimlerine göre üç kategoriye ayrır.
Enneagram teorisi, insan kişilik tiplerini ve bireylerin dünya ile nasıl ilişki kurduklarını anlamaya yönelik bir modeldir. Bu sistem, her biri
