Çünkü sen tepkin değilsin. Sen tanık olansın. Ve bir gün otomatik cevap vermediğinde, içinden bir ses yükselecek: “Seçebilirim.”
İşte özgürlüğün başladığı an budur.
Çekirdek acını anlamak, seni yalnızca psikolojik değil, ontolojik olarak da dönüştürür. Çünkü bu acı, sadece yaşadığın bir eksiklik değil hayatla kurduğun bağın ilk çatlağıdır. Ve her çatlak, bir giriş kapısıdır.
Kişilik Tipi bir unutmadır. Hatırlamak ise öz’e, merkeze, başlangıca dönüştür. Enneagram diliyle konuşursak: Her tip bir sapma, bir yaraya tepki, bir varoluş unutmasıdır. Ve her tip, bu unutmanın içinden doğan bir arzu, korku veya öfkeyle biçimlenmiştir. Yani kişilik, ruhun kendini korumaya aldığı kalıptır. Peki, unutma nasıl olur?
Otomatik pilot, Enneagram ve modern yaşamda bilinçsiz tekrarların hâlidir. Gurdjieff, Zen ve Nietzsche perspektifinden uyanışın ilk adımı bu yazıda keşfedebilirsin.
İşte bu uyanışın öncesinde bir hâl vardır: Uyurgezerlik. Var gibi görünen ama aslında orada olmayan bir varoluş. Konuşan ama duymayan, düşünen ama fark etmeyen, hareket eden ama seçmeyen bir benlik. O hâl, yaşamıyormuş gibi yaşamaktır. Hayatın içindeymiş gibi görünürsün ama aslında sadece senaryonu oynarsın.
Bazı bilgiler seni özgürleştirir ve seni, “sen” sandığın şeylerden çözer. Enneagram da bu bilgilerdendir. Çoğu kişi onu bir kişilik testi sanır. Seni tanımlar, sınıflandırır ve bir koda indirger; Tip 1, Tip 3, Tip 5… Oysa Enneagram bir sabitleme değil bir çözülme sanatıdır. Ve bu çözülme özle yeniden temasa açılan derin bir aynadır.
Varoluşun temel gerilimini bu yazıda keşfet: Öz ve Tip arasındaki çatışma, Enneagram perspektifi ve hatırlamanın çağrısı üzerine derin bir yolculuk.
Bazı kitaplar bilgi verir. Bazıları ise seni içeri çağırır. Bu kitap ikinci türdendir. Eğer elindeyse bu bir rastlantı değildir. Çünkü bu kitap seninle ilgilidir. Sana “sen” sandığın kişiyi anlatmak için değil senin olmadığın şeyi yavaş yavaş bırakabilmen için yazıldı.
Enneagram Tip 3 alt tiplerinin özellikleri de kişiliklerinin temel korkusu ve arzusu ile ilişkilidir. Bu nedenle bu yazıya geçmeden önce enneagram Tip 3’ün temel korkusunu ve arzusunu hatırlamakta fayda vardır. Tip 3’ün temel korkusu başarısız veya değersiz olmaktır. Temel arzusu ise başarılı ve arzu edilen biri olmaktır. Tip 3, bu durumun ortaya çıkardığı açmazlarla kendi yapısına uygun bazı baş etme yöntemleri geliştirmiştir. Ancak her alt tipin hem baş etme yöntemleri hem de genel tutumları çok farklılık göstermektedir. Şimdi bu alt tip özelliklerine birlikte bir göz atalım. Bakalım hayatınızdaki Tip 3 alt tipi hangisi?
Geri Çekilme Üçlüsü, Enneagram teorisinde Withdrawn Triad olarak adlandırılır. Ayrıca 4-5-9 kişilik tiplerinden oluşur. Bu üçlüdeki kişilik tipleri, dış dünyadan geri çekilerek içsel dünyalarına yönelme eğilimindedirler. Özellikle duygusal ve zihinsel süreçlerine odaklanırlar. Genellikle dünyadan uzaklaşıp kendi iç dünyalarında anlam ve huzur ararlar. Bu üçlü, kendilerini dış dünyanın baskılarından koruma ve içsel dengeyi bulma amacıyla içsel alanlarına çekilirler.
Endişe Üçlüsü Enneagramda (Compliant/Attachment Triad) olarak bilinir ve 1-2-6 kişilik tiplerinden oluşur. Bu üçlüdeki kişilik tipleri, dış dünyaya karşı uyum sağlama eğilimleri ile kendilerini gösterirler. Ayrıca beklentilere yanıt verme ve güvenlik arayışlarıyla öne çıkarlar. Bu kişiler, otorite figürlerine, sosyal kurallara veya diğer insanlara bağlılık geliştirmeye çalışırlar. Bunun yanında güven arayışı motivasyonu ile hareket ederler. Özellikle dış dünyaya uyum sağlama eğilimleri, kendilerine ve başkalarına karşı sorumluluk hissetmelerine neden olur.