DEHB en sık teşhis edilen nörogelişimsel bozukluklar arasında yer alır. Genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olarak tanımlanır. Kişinin işlevselliğini kısıtlayan ve gelişim süreçlerini engelleyen bir dikkatsizlik veya hiperaktivite modeline sahiptir.
Tipik olarak çocuklukta tanımlanan DEHB semptomlarının, tanının doğrulanması için birden fazla ortamda gözlenmesi gerekmektedir. Bu bireyler, yaşamları boyunca DEHB‘nin etkilerini yaşarlar. Fakat semptomlar, davranış terapisi veya ilaç tedavisi ile “yönetilebilir” bir niteliğe sahiptirler.
DEHB teşhisi, dikkat dağınıklığını, hiperaktif bir dürtüselliği veya her ikisinin semptomlarını göstermelidir. Çünkü bozukluğun belirtilerinden herhangi birini çocukluk gelişimi boyunca gözlemlemek mümkündür. Ancak bu tek başına yeterli değildir. Birine DEHB diyebilmek için semptomların en az 6 aydır mevcut olması gerekmektedir. Ayrıca semptomların, bireyin, akademik, sosyal ve uyum yeteneklerini önemli ölçüde etkilemesi de gerekir.
DEHB’li bireylerin hepsinin dikkat yeteneklerinin bu durumdan etkilenmediği özellikle bilinmelidir. Onlar sadece çevredeki yanlış şeylere ilgi gösterirler ve dikkatlerini onlara yönlendirirler. Örneğin yapbozları bir araya getirme, lego yapma konusunda çok iyi olabilirler. Hatta saatlerce video oyunları oynayabilirler. Bu onların zevk aldıkları aktiviteleri yaparken zaman körü olduklarını gösterir. Bunun temelinde ise genellikle, içsel ilgilerini uyandırmayan veya anında ödüllerle sonuçlanmayan durum ve olaylara odaklanmada zorluk çekme yatar.
Belirtileri ilk olarak çocukluk döneminde görülürler. Bu belirtiler genellikle 12 yaşından önce kendini gösterirler. DEHB semptomları kızlarda bazan daha az belirgindir. Genellikle görevlerde zorlanma, aşırı motor aktivite, eylemlerinin sonuçlarını düşünmede dürtüsellik ve bir şeye sebat etme konusunda zorlanma şeklinde gözlemlenir.
DEHB’li bireyler için dürtüsel davranışlar en iyi “hazır, ateş et, nişan al” şeklinde tanımlanır. Çünkü genellikle davranışlarının etkisini düşünmeden hareket ederler. Bu nedenle öngörü ve planlama konusunda kötü bir performans sergilerler. Bu davranışlar genellikle hazzı geciktirme konusundaki yetersizliğin veya hazzı hemen yaşama isteğinin ürünüdürler.
Bir önceki yazımda DEHB ile Başa Çıkma Stratejileri konusunda yazacağımı söylemiştim. Gerçekten de bu konudan muzdarip ebeveynlerin ve çocukların nasıl bir zorluk yaşadıklarına sıklıkla şahit oluyorum. Umarım bu yazımda yapacağım öneriler zorluk yaşayan insanlara biraz da olsa yardımcı olur.
DEHB tedavi ve teşhis süreçleri hakkında çokça soru alıyorum. Özellikle bu konuda zorluk yaşayan ebeveynler nasıl bir yol izleyeceklerini tam olarak bilemiyorlar. Bu nedenle bu yazıda DEHB tedavi ve teşhis yöntemleri hakkında kısa bir bilgilendirme yapmak istedim. Bundan sonraki yazımda ise DEHB ile başa çıkma yöntemleri hakkında yazacağım. Umarım bu zorluğu yaşayan bireylere ve ailelere bir yardımı dokunur.
DEHB nedenleri arasında kişinin beyin yapısı, beyin kimyasalları, genetik mirası ve yaşadığı çevrenin etkileri bulunur. Bu nedenle ben de bugünkü yazımda da bu konular üzerinde durmak istiyorum. Şimdi bu nedenleri birlikte anlamaya çalışalım.
DEHB en sık teşhis edilen nörogelişimsel bozukluklar arasında yer alır. Genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olarak tanımlanır. Kişinin işlevselliğini kısıtlayan ve gelişim süreçlerini engelleyen bir dikkatsizlik veya hiperaktivite modeline sahiptir.
