Kişilik Tipi Kısaltmaları, Jung’un psikolojik tipler teorisi ve Myers’in kişilik envanteri ile ilgilenenler için önemlidir. Bu kısaltmaların nereden geldiğini ve neyi ifade ettiğini bilmek; konunun öğrenilmesi için belki de ilk adımdır. Biz de bugünkü yazımızda kısaca Kişilik Tipi Kısaltmalarından bahsedeceğiz.
Kişilik Tipi Kısaltmaları Ne Anlama Gelir?
Carl G. Jung Psikolojik Tipler Teorisini öne sürdüğünde [Jung, 1971], insanların genel tutum, algılama ve yargılama tercihleriyle karakterize edilebileceklerini söyledi. Ayrıca Jung tarafından ortaya konan bu üç tercih alanı ikiliklerden oluşmaktaydı. Jung, genel tutumunun ikiliğini, içedönüklük ve dışadönüklük; algılamanın ikiliğini, duyum ve sezgi; yargılamanın ikiliğini ise düşünme ve hissetme olarak adlandırdı.
Jung ayrıca bir kişide algılama ya da yargılama işlevlerinden birinin daha baskın olduğunu da öne sürdü. Sonra Jung’un teorisinin araştırmacısı ve uygulayıcısı Isabel Briggs Myers, bunun yerine, yargılama ve algılama ilişkisini kişilik tipini etkileyen dördüncü bir ikilik olarak görmeyi önerdi. [Briggs Myers, 1980] Böylelikle Jung’un psikolojik tiplerinin kriterleri ve dört tercih alanı oluşturuldu.
Kişilik Tipinin Belirlenmesindeki Kriterler Nelerdir?
Dışadönüklük ve İçedönüklük: Bir kişinin enerjisini ifade etmesinin kaynağını ve yönünü belirtir. Dışadönük bir kişinin enerji ifadesinin kaynağı ve yönü esas olarak dış dünyadadır. İçedönük bir kişinin enerji ifadesinin kaynağı ve yönü ise esas olarak kendi iç dünyasındadır.
Duyum ve Sezgi: Bir kişinin bilgiyi algılama yöntemini temsil eder. Duyum, bir kişinin esas olarak doğrudan dış dünyadan aldığı bilgilere inandığı ve kapıldığı anlamına gelir. Sezgi ise bir kişinin esas olarak içsel veya hayali dünyadan aldığı bilgilere inandığı ve kapıldığı anlamına gelir.
Düşünme ve Hissetme: Bir kişinin bilgiyi nasıl işlediğini temsil eder. Düşünme, bir kişinin esas olarak mantık yoluyla bilgiyi işleyerek karar vermesi anlamına gelir. Hissetme ise bir kişinin kendini iyi hissettirecek olanla bilgiyi işleyip; yapması gerekene göre bir karar vermesi anlamına gelir.
Yargılama ve Algılama: Bir kişinin işlediği bilgileri nasıl uyguladığını gösterir. Yargılama, bir kişinin tüm yaşam olaylarını organize ettiği ve planlarına bağlı kaldığı anlamına gelir. Algılama ise bir kişinin doğaçlama yapmaya ve alternatif seçenekleri keşfetmeye meyilli olduğu anlamına gelir.
Ve Kodlar…
Yukarıdaki 4 dikotomideki tercihlerin tüm olası permütasyonları, bir kişide dört ikiliğin her birindeki iki kutuptan hangisinin daha baskın olduğunu temsil eden 16 farklı kombinasyonu verir. Böylece 16 farklı kişilik tipi eğilimi tanımlanır. Ayrıca her kişilik tipine karşılık gelen tercihler kombinasyonunun 4 harfli bir kısaltma kodu vardır:
| ESTJ | ISTJ | ENTJ | INTJ |
| ESTP | ISTP | ENTP | INTP |
| ESFJ | ISFJ | ENFJ | INFJ |
| ESFP | ISFP | ENFP | INFP |
Kişilik tipi kısaltmasındaki ilk harf, genel tutum tercihinin ilk harfine karşılık gelir. Dışadönüklük için “E” ve içedönüklük için “I” kullanılır.
Kişilik tipi kısaltmasındaki ikinci harf, duyum-sezgi boyutundaki tercihe karşılık gelir. “S” Duyum için, “N” ise Sezgi için kullanılır.
Kişilik tipi kısaltmasındaki üçüncü harf, düşünme-hissetme boyutundaki tercihe karşılık gelir. “T” düşünme, “F” ise hissetme için kullanılır.
Kişilik tipi kısaltmasındaki dördüncü harf, kişinin yargılama-algılama boyutundaki tercihine karşılık gelir. Yargılama için “J”, algılama için ise “P” kullanılır.
Örneğin:
ISTJ, İçedönük, Duyum, Düşünme, Yargılama anlamına gelir.
ENFP, Dışadönük, Sezgisel, Hissetme, Algılama anlamına gelir.
Kişilik Tipi Kısaltmalarındaki Harflerin Yanındaki Yüzdelik İfadeler Ne Anlama Geliyor?
Platanus BE® Jung Tipoloji Envanteri, bireyin kişilik tipinin dört boyutu ile ilgili yaptığı tercihleri belirler. Bu dört boyutun ölçekleri, bir kutupta 100’den diğer kutupta 100’e kadar iki zıt kutup arasındaki sürekliliği temsil eder. Yani Dışadönük-İçedönük boyutu, Dışadönüklükte 100’den içe dönüklükte 100’e doğru bir sürekliliktir. Başka bir deyişle, ölçek aslında 200 birim uzunluğundadır.
Dışadönük– [%100 – – – %0 – – – %100] –İçedönük
İnsanlar her iki kutbun özelliklerini de ortaya çıkarabilirler. Ancak tipik olarak bir yönü diğerine tercih ederler. Harfin yanındaki yüzde işte bunun kapsamını gösterir.
%0, yanıtlayanın dışadönük ve içedönük olma arasındaki sınırda olduğu anlamına gelir. Dışadönüklük puanının 0’dan büyük olması; örneğin %20 bireyin, içedönüklüğe göre dışadönüklüğe %20 meyilli olduğu anlamına gelir. İçedönüklük puanının 0’dan büyük olması ise; örneğin %20 olsun. Bireyin dışadönüklüğe göre içedönüklüğe %20 meyilli olduğu anlamına gelir.
Bu hesaplama yöntemi Duyum-Sezgi (SN), Düşünme-Hissetme(TF) ve Yargılama-Algılama (JP) ikilikleri için de geçerlidir. Burada unutulmaması gereken şey; bireyin her ikilik alanına yöneldiği ancak birinin diğerine göre daha baskın olduğudur.
Bu yazı ile ilgili düşünceleriniz nelerdir? Lütfen yorumlarda benimle paylaşın!
>>> MBTI Giriş
>>> MBTI Nedir?
>>> Jung Tipolojisinin Temelleri
>>> MBTI Kodları
Referanslar
