MBTI ve Enneagram 

Tipoloji dünyası söz konusu olduğunda, insanların zihinlerinde genellikle MBTI ve Enneagram ön plana çıkmaktadır. Bazı insanlar kendilerini daha iyi anlamak için her iki sistemi de kullanırlar. Bazıları ise birini kullanıp diğerini kullanmazlar. Peki, bu iki sistemin ortak noktası nedir? Ayrıldıkları noktalar nelerdir? İşte bugün bu soruların cevabını arayacağım.

MBTI ve Enneagram Arasındaki Fark Nedir?

Bu iki tipoloji arasındaki en görünür fark MBTI sisteminde 16 kişilik tipinin, enneagram sisteminde ise 9 kişilik tipinin olmasıdır. İkicinci belirgin fark ise dayanak noktalarıdır. MBTI, İsviçreli psikanalist Carl Jung’un çalışmasına dayanır. Enneagram ise birkaç eski inancın modern bir sentezidir. Ayrıca enneagramın kökleri antik çağa kadar uzanmaktadır. En azından Pythagoras’ın eserlerine kadar izi sürülebilmektedir. Bunun dışında bir diğer önemli fark ise MBTI’ın 4’lü alt kodlama sistemleri varken; enneagramın 3’lü alt sistemler üzerine oturmasıdır.

MBTI ve Enneagram Arasındaki Perspektif Farklılıkları

MBTI kişilik tipiniz, temel olarak size bilgiyi nasıl algıladığınızı söyler. Ayrıca karar verirken öncelik verdiğiniz kriterlerin neler olduğunu da tespit eder. Bu sistemdeki kişilik tipiniz, doğuştan gelir ve değişmez bir niteliğe sahiptir. Ancak kişilik tipinize ait bilişsel bağlantılarınızı nasıl kullandığınız size kalmıştır. Bu nedenle aynı kişilik tipine  sahip insanlar arasında çok büyük farklılıklar vardır. 

Örneğin, bir INFP hissetme ve sezgi işlevlerini aktif bir biçimde kullanır. Bazı INFP’ler bu işlevlerini hayvanları korumak için yaratıcı yollar bulmaya kullanabilir. Başka bir INFP ise bu işlevlerini şiir yazmak veya yemek tarifleri oluşturmak için kullanabilir. Her iki durumda da, her iki birey de bilgiyi sezgi yoluyla işlerler. Ayrıca kararlarının çoğunu hissetme işlevi ile alırlar. Dünya görüşleri veya yaşam tarzları her ne olursa olsun onlar bu işlevlerini kullanacaklardır. 

MBTI Tipiniz Size Ne Söyler?

MBTI kişilik tipiniz, kararlar alırken ve bilgiyi işlerken tam olarak hangi bilişsel süreçleri kullandığınızı söyler. MBTI’nin bulgularının çoğu bilimsel çalışmalarla desteklenmiştir. Ayrıca MBTI her bireye sezgi, duyum, hissetme ve düşünme işlevini nasıl kullandığını söyleyecektir. Hatta MBTI ile kişilik tipinize göre sizi, neyin zihinsel bir akış durumuna soktuğunu bile öğrenebilirsiniz. MBTI kişilik tipiniz aynı zamanda sizi neyin strese soktuğunu ve diğer insanlarla nasıl iletişime geçtiğinizi de söyleyecektir. 

Enneagram Tipiniz Size Ne Söyler?

Enneagram tipiniz size, MBTI tipinizden çok daha kişisel şeyler söyler. Myers-Briggs tipolojisine baktığımızda, dünyayı gördüğünüz ve bilgiye öncelik verdiğiniz mercekleri gerçekten görürsünüz. Ancak, çocukluk yaralarınızın ne olduğunu, temel korkunuzun ne olduğunu ya da temel arzunuzun ne olduğunu söyleyemez. İşte Enneagram’ın bize yardımcı olduğu yer de tam olarak burasıdır.

Enneagram, hangi çocukluk yaralarının ve deneyimlerinin sizi belirli başa çıkma mekanizmaları geliştirmeye yönlendirdiğini söyler. Örneğin tip 9, geri planda kendini göstermediğinde daha güvende hisseder. Tip 4 ise ailelerine uyumsuz olduğunu hisseder. Yine tip 9, kendi iradesine, arzusuna ve duygularına göre uyum sağlamaya çalışarak bu zorlukla başa çıkar. Tip 4 ise utançlarıyla yüzleşerek ve kendini farklı kılan şeyleri kucaklayarak yaşadığı zorluklarla başa çıkar.

Enneagram bize temel arzumuzun ve korkunuzun ne olduğunu da söyler. Hatta hangi amaca yöneldiğimizi veya neyden kaçtığımızı da anlatır. Ayrıca size en büyük gücünüzün ve zayıflıklarınızın nerede olduğunu da söyler. Örneğin Tip 8,9 ve 1 Sekizler, içgüdüsel dürtüleriyle var olduklarını hissederler. Tip 2,3 ve 4 ise hisleriyle aynı şeyi yaşarlar. Tip 5,6 ve 7 ise düşünceleriyle var olduklarını hissederler.

Benzer şekilde, her enneagram tipinin altında yatan bir itici duygu vardır. Tip 8,9 ve 1 öfke veya hiddet duygularını harekete geçirir, bastırır veya reddederler. Aynı şekilde tip 2,3 ve 4 utanç duygularını harekete geçirir, bastırır veya reddederler. Tip 5,6 ve 7 ise korku duygularını harekete geçirir, bastırır veya reddederler.

Özetle…

Temel olarak, birinin MBTI kişilik tipini bilebilirsiniz. Ancak onun acıları, baş etme mekanizmaları ve benliğinin derinlikleri hakkında çok az şey öğrenemezsiniz. Dünya ile nasıl etkileşime girmeyi tercih ettiğini, kararlarını neye göre verdiğini ve ilgisini çekecek bilgileri kavrayabilirsiniz. Ancak enneagram kişilik tipi çok daha fazla kişisel bilgiyi ortaya çıkarır.

Örneğin, biri size tip 2 olduğunu söylediğinde, sevilmenin, beslenmenin ve uyumlu etkileşimlere sahip olmanın onun için önemli olduğunu bilirsiniz. Temel arzusunun sevilmek olduğunu ve temel korkusunun sevilmemek ya da istenmemek olduğunu öğrenirsiniz. İnsanları memnun etme ve pohpohlanma ile ilgili sorunları varsa, onay ve yakınlık istediğini anlayabilirsiniz. Eğer o sizin çocuğunuzsa, o zaman sınırlar oluşturmasına ve yaptığı şeyler için değil, kendisi olduğu için sevildiğini görmesine yardımcı olabilirsiniz.

MBTI ve Enneagram’ın Ortak Yönü Nedir?

MBTI ve Enneagram en önemli ortak noktası sizin için neyin önemli olduğuna ışık tutmalarıdır. Neyin önemli olduğu konusunu MBTI işlevler vasıtası ile açıklarken; enneagram ise kişiselleştirilmiş önermeler yoluyla bunu yapar.

MBTI’da…

Sezgi-Hissetme kişilik tipleri (NF) özgünlük, duygusal bağlantı, hayal gücü ve yaratıcılık isterler. Ayrıca kalıpları, temaları ve sembolik anlamı kavramak isterler. Amaçları açıklığa kavuşturmak, birleştirmek, bireyselleştirmek ve ilham vermektir.

Sezgi-Düşünme kişilik tipleri (NT) ustalık ve yeterlilik isterler. Ayrıca özerklik, özdenetim ve bilgi sahibi olmak isterler. Yetenekleri mühendislikte, kavramsallaştırmada, koordinasyonda ve strateji oluşturmada yatar.

Duyum-Hissetme kişilik tipleri (SF), pratikliği idealizmle harmanlarlar. Ayrıca çevrelerindeki insanlar için somut bir fark yaratmak isterler. İnsanların duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarının bir an önce karşılanmasını isterler. Yetenekleri, yaratıcılığı beslemek, savunmak, yardım etmek ve uyum sağlamakta yatar.

Duyum-Düşünme kişilik tipleri (ST) pragmatik ve mantıklı olmaya inanırlar. Ayrıca sorunları çözmek, çevrelerini daha verimli hale getirmek ve ayaklarının yere sağlam basmasını isterler. Yetenekleri lojistik, organizasyon, teftiş ve problem çözmede yatmaktadır.

Enneagramda…

Enneagram tipiniz ayrıca sizin için neyin en önemli olduğunu söyler. Ve arayışları aşağıdaki gibi ifade eder.

• Tip 1, doğruluk ve dürüstlük arar.
• Tip 2, aşk ve aidiyet arar.
• Tip 3, başarı ve sonuç arar.
• Tip 4, bireysellik ve kişisel özgürlük arar.
• Tip 5, yeterlilik ve uzmanlaşma arar.
• Tip 6, güvenlik ve kesinlik arar.
• Tip 7, mutluluk, haz ve olasılık arar.
• Tip 8, kontrol ve özerklik arar.
• Tip 9, barış ve iç uyum arar.

Her bireyin yukarıda belirtilen her şeyi istediğini unutmayın. Hepimiz bir güvenlik, mutluluk ve huzur duygusuna sahip olmak isteriz. Ama hangisine öncelik veriyorsunuz? Düzenli olarak hangisine doğru koşuyorsunuz? Yukarıda da görüldüğü gibi, arzularınızın önceliği, MBTI ve Enneagram sistemlerinin bize gösterebileceği en önemli şeylerden biridir. İki tipoloji de insanların bu yönüyle ilgili cevap vermeye çalışmıştır.

Bu konu ile ilgili görüşlerinizi yorumlarda benimle paylaşabilirsiniz…

İlginizi çekebilecek diğer yazılar:

>>> Enneagram Nedir?

>>> MBTI Nedir?